ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 26.04.2016
ROZTERK rzecz. m
Warianty fonetyczne: ROZTERK, *ROZTYRK
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1605
Formy: lp M. rozterk; D. rozterku; Ms. rozterku; roztyrku; ~ lm M. uż. nosob. rozterki; D. rozterków; Ms. rozterkach
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiAlbowiem chciwość urzędow y pánowánia/ prędko w Rzeczypospolitey násieie rosterkow. PetrSPolit I 294a. Tego sie nie godzi czynić co przynosi nagle rozruchy/ bunty/ rosterki w Rzeczypospolitey. PetrSPolit I 441a. Ale zábicie Tyranná wnosi do Rzeczypospolitey bunty/ rozruchy/ y rosterki: pospolstwo bowiem zdumiawszy sie nád ták niesłychánym uczynkiem/ wściekle ledwo nie száleie prágnąc nád morderzami pomsty. PetrSPolit I 441a. Teraześ już znikczemniał, cny polski narodzie, W rosterkach, ach! obacz się Polaku po szkodzie GrochWiersze 156. Przekładasz mężobójcę, który zamordował i przelał krew niewinną, rozterki budował, nad tego, który żywot umarłym przywracał, chore leczył, szataństwa zbestwione ukracał. RożAPam 50. Pewnám/ że woysko poraziem zmnieyszone/ Rostyrkow pełne/ y źle ziednoczone. TasKochGoff 222. Bo gdzie jest zawiść y zájątrzenie/ tám y rosterki y wszeláka zła spráwá. BG Jk 3, 16. Nápawałem was mlekiem/ á nie karmiłem was pokármem/ boście jeszcze nie mogli znieść; owszem y teraz jeszcze nie możecie: Gdyż jeszcze cielesnymi jesteście. Bo ponieważ między wámi jest zazdrość/ y swary/ y rosterki/ azażeście nie cieleśni/ y według człowieká nie chodzicie? BG 1Kor 3, 3. Świádká fałszywego ktory mówi kłamstwo/ y tego ktory sieje rosterki miedzy brácią. BG Prz 6, 19. Bo się boję/ bym snadź przyszedszy, nie ználazł was tákimi/ jákimibym nie chciał: á ja też żebym nie był ználeziony od was/ jákiegobyście wy nie chcieli: by snadź miedzy wami nie było swarow/ zazdrości/ gniewow/ zwad/ obmowisk/ mruczenia/ nadymánia/ y rozterków. BG 2Kor 12, 20. Kłótnia/ v. Zámięszánie/ Trudność/ Burdá/ Rosterk. Kn 283. Rosterk/ Seditio, Dissensio SzyrDict 381. Gdzie iedno Miłosc zobopolna [...] tam zadne nieprzeciwne nie zgody, niespokoyne rosterki wforowac nigdy nieprzemogą HerbOr XVII, 197. Rosterk Seditio SłowPolŁac 69. Seditio Rosterk SłowPolŁac 125. Dwór swój tylko ubieżała [żona Radziejowskiego] Bez żadnego rozterku albo krwie rozlania. Radziejowski szturmował, rycerz bożogrobski. OpalŁCoś 283. Chcąc to miec y ustawic po zywocie moim aby niiakich Rosterkow y swarow napotym niepotrzebnych miedzy Małzonką moią [...] y z dziatkami niemy z nią spłodzonemy To iest synmy moiemy [...] nie było [czymię ten zpis0 DekrŻmud 131a. Przydadzą costrach kaze: bo w takiem roztyrku Oczy wielkie: y ięzyk bywa bez ustyrku Nowa Troska co gorsza zepotwierdza stary Kiedy mamy tak blisko Turki i Tatary. PotWoj 63. Kiedy się naszy takiem mieszaią rozterkiem Weweli co był dawno przyiechał z Szemberkiem Teskni w zamku Chocimskiem PotWoj 110. Zgodą Krolestwá/ zgodą Páństwá rosną/ Rozterkiem giną/ y niezgodą sprosną Przez zgode/ w gorę idą/ y mocnieią/ Przez wewnętrzne walki/ rwą się/ y słábieją. KochProżnLir 224. Szedł Pan ná wesele, ále zárázem i Uczniowie iego. Gdyć by było ná wesele Polskie, to by się było trzebá, dla zwad opasać swemi, ále w-Kánie, nie było tákich rozterkow. MłodzKaz 52/III. Urząd moi procuratorsky szczyrze, wiernie, pilnie, zupełnie, bez odwłok, ni z umyłem rozmnozęnia rosterkow sprawowacz chczę KsPtaszUl I, 553. [...] ich kan mich in den Handel nicht richten/ nie mogę Spráwy tey (Rozterku tego) zrozumieć; [...] ErnHand 430. Rosterk zewnętrzny, iad Oyczyzny głowny Wszystko wywroci, zniszczy, zburzy, spali ChrośKon 37. uważa z daleka Rzymskich rosterkow co za koniec czeka ChrośKon 222. [...] z iego rady woynę tę wzniecaią sciany I przezeń pochop do rosterku dany ChrośKon 446. Okazyą rozterków bandyrskich tę najformalniejszą gazety publiczne i prywatne twierdziły, że z pobuntowania greków, a z wielkiego jakiegoś turków ku królowi szwedzkiemu odium, [...]. ZawiszaPam 304. [...] tak az go na smierc pchnął szpadą y w owym rosterku uciekł poskoczyli niby za nim ale się sami mieszaiąc dali czas ze uciekł ow zaboyca Filut Zaczym iakoby nie znaiomi byli y na wieczerzą y na noc w tym ze Gaberecie zostali [...]. HistŚwież 182. CONFLICT, pour Un combat, altercation, dispute entre des particuliers [...] KŁOTNIA rosterk zwada starcie się między sobą. DanKolaDyk I345. DIVORCE [...] Séparation du mari d'avec la femme par més - intelligence.) [...] ROZWOD rosterki w małżeństwie Faire divorce avec sa femme [...] Rozwieść się z żoną rozwod z nią uczynić. DanKolaDyk 467. DIVISION (Dissension, discorde) [...] Il est adroit á jetter la division pari les esprits [...] NIEZGODA niesnaski rożnica rosterki. Umie łatwo niezgody y kłotnie czynić między ludźmi. DanKolaDyk 476. Rosterk, discorde, dissension KulUszDyk 165. Atoli iák żadna reguła nie iest bez excepcyi, tak to rozdwoione Medykow zdanie bez racyi. Pogodzic rosterki trzeba tym sposobem. BeimJelMed 517. Zwady. Rozterkow ani żadnych rozruchow wszczynać żołnierze między sobą nie maią ArtWoj 133. Rosterk, die Zwiesting keit, BierSłowa 197.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: MM