Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: bezok. ruszać; ~ cz. ter. lp 3. os. rusza; ~ cz. przy. złoż. lm mos 1. os. będziemy ruszać; 3. os. ruszać będą

Znaczenia:

1. »dotykać czego«: Kiedy mię kto poszarpnął za suknią a rzekłęm rusza to skoczyła z krzykięm przerazliwym. PasPam 252v. Rozumiała [wydra] tez tak iako owo y pieś nieday ruszać. PasPam 252v.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ cynglów ruszać »cyngiel«: Odstąpcie się daley bo będziemy Cynglow ruszać. PasPam 181v.

2. »wprawiać w ruch«

◆ Związki frazeologiczne: ◆ ruszać (wojsko) »nakazywać żołnierzom marsz, zmianę miejsca«: Mieysce zas Czekania Woysku wszystkiemu iuz pod posłuszenstwo złączonemu do wyliczenia trzech cwierci od Woiewodztw assekurowanych [...] w decyzyiey IkMSCi y w dyspozycyiey Wiel: Hetmanow zostawac ma przed ktorych odebranięm ruszac ich znaznaczonego mieysca do prac Woięnnych niebędą. PasPam 210.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ ruszać jak zmyci »wycofać się ze wstydem lub upokorzeniem«: XII. Ktorzy od Xanthow strzałami okryci, Pociskow zadnych nie maiąc y łuku; Ledwie z tey mogą umknąć gradobici, Gdzie Sarpedonow Zbor stoi na bruku; A towarzystwo chudzięta iak zmyci, Słysząc bydz Miasto w srogim zgiełku huku, Wszytkich sposobow z swym ruszaią Brutem, Iakby za wzwodem widzieć się okutem. ChrośKon 217.