Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: RZĄDCZYNA, *RZĄDZCZYNA

Słowniki:
T, L (rządczyna, *rząnczyna), SWil (rządczyna, rządzczyna), SW (rządczyna, rządzczyna), SJP notują
SStp, SXVI (? ), Kn nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1666

Formy: lp M. rządczyna; D. rządczyney; B. rządczyną; N. rządczyną

Znaczenia:

1. »kobieta sprawująca władzę«: Tám dopiero (co istotnym pismem ktore u Krolowey iest wschowániu, pokázáć submittuię się) począłem iuż wątpić y postrzegáć, kiedy zá Głowę y rządczyną Zwiąsku nászego powszechnego Krolową położoną przeczytałem (...). LubJMan 25. MODE'RATRICE (...) (Celle qui regle) (...) RZĄDCZYNA DanKolaDyk II, 270. RECTRICE (Celle qui conduit). Rectrix. RZĄDCZYNA. DanKolaDyk II, 421. Tenże odpowiada Posłom Kozakow Zaporozkich Imieniem Poselskiey Izby. Ták Bog chciał, ták fortuna Rzeczypospolitey kazali, ták wászego Poddaństwa kondycya niosłá, żeście kiedykolwiek musieli swywolne pod powagę tey Rzeczypospolitey Mátki nászey á Rządczyney Waszey podrzucić karki. DanOstSwada I, s. 19. Rządczyna, rządźićielka. Regentin, Besfehlshaberin. gouvernante; femme régente, administratrice; femme qui gouverne, qui commande. T III 1958.

2. »żona zarządcy«: GOUVERNANTE (...) Gubernatoris uxor (...) RZĄDCZYNA Rządcy Starosty w krain iákim żona Starościna. DanKolaDyk II, 94.