Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: bezok. sądzić; ~ cz. ter. lp 1. os. sądzę; lm 3. os. sądzą; ~ cz. prze. lm mos 3. os. sądzili; ~ cz. przy. złoż. lp m 3. os. sądzić będzie; ~ tr. przyp. lp m 1. os. sądziłbym; ~ im. wsp. sądząc; ~ nieos. cz. prze. sądzono

Znaczenia:

1. »stawiać przed sądem, wydawać wyrok zgodny z prawem, skazywać na karę sądownie«: Iedęn tylko X. Piekarski a Skaraszowski [Skorazowski] [...] ci go urodzili ze go przecię nie Sądzono ale kazano mu zaraz z Woyska iechać. PasPam 91v-92. Zawołaią iedni Sądzic go drudzy bic Poganskiego Syna. PasPam 185. Sądzic tedy Pana Lubomirskiego Conclusum zwodzą na Niego Swiadkow przekupuią że by na niego Swiadczyli. PasPam 191. Na onym Seymie Burchackiego Sądzono że wziął 4000 Zło. od Posła Cesarskiego. PasPam 194v.

2. »wydawać sąd, opinię o kim, o czym; osądzać, oceniać«: Oycowie do Synow pisali, zony do Męzow, że by tam niechodzic chocbyzasług y pocztow postradać. Bo wszyscy nas Sądzili za zgubionych. PasPam 53v. Konie [...] uczyniły okrutne pryskanie [...] wszyscy to Sądzili pro bono omine iakoz y tak się stało. PasPam 54. Trup wszystek padł za nimi głową co zawsze Woięnnicy sądzą za znak zwycięstwa. PasPam 93.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ sądzić kogoś być jakimś »uważać, że ktoś jest jakiś, uważać kogoś za jakiegoś«: Tęz iednak co y IoMSC Pan Pod kanclerzy MMPan y Brat maiąc prae oculis konsyderacyie bardziey go winnym bydz sądzę. PasPam 136v. Iam tez sobie Sobie folgował a on tez się temu nie przeciwił Sądząc mię bydz bardzo piianym. PasPam 163.

3. »mniemać, przypuszczać«: Tak sądzę że bym wiele mogł zaszkodzic gdy by mię moia nierządziła pocciwość. PasPam 184v. Iak się kołowanie zaczęło Rozni roznie sądzą ten będzie krolem, ten będzie. PasPam 230.