W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 02.02.2024
SŁUSZNA
w funkcji predykatywnej
Formy:
Znaczenia: »jest właściwe«: Y owszem/ ponieważ wodá vstępuie ziemi części swego mieyscá/ dla mieszkánia/ y dla wczásu człowiekowi; tedy zda się być słuszna/ áby iey vstąpiłá ták wiele/ żeby ziemiá z tym przydátkiem/ mogłá być więtsza/ á niż iest wodá: á zwłasczá gdyż ziemiá sámá przez się nie wielkaby byłá: á nie wiedzieć też/ ná coby się zeszło człowiekowi/ ábo też y świátu/ ták wiele wod. BotŁęczRel II 2.
W Ostátku AEthyopiey kroluią rozmáići Pánowie wielcy/ iáko są ow Adelski/ Monoemugow/ Monomotápae/ Mátámae/ Angolae/ y z Kongo: o ktorych iednák ták máło wiemy/ iż nie zdało się nam tu słuszna/ referowáć co więcey o nich oprocz tego cosmy iuż w pierwszey częśći powiedźieli. BotŁęczRel III 152.
A słuszna iest/ żeby Páństwá ktore przyszły w dom Rákuski/ sposobem ták spokoynym y łácnym/ to iest/ przez małżeństwá y spowinowácenia; były też spráwowáne pomiárkowánym y spokoynym sposobem: y że też máiąc początek ták spráwiedliwy y vczćiwy/ miáłyby długo trwáć. BotŁęczRel III 186.
Słuszna/ niesłuszney płákáć krzywdy Bogá swe[go]. RożAPam 52.
Kśiążętom á Pánom słuszna iest żeby obmowcom y pochlebcom v śiebie mieyscá nie dawáli. BudnyBPow 79.
Izali to słuszna nic nie przedáwáć/ á przećię zapłátę bráć: Zá nie nagrody vpomináć się nie godzi/ bo iuż to ná oszukánie iákoś poszło. KunWOb K2v.
Słuszna że w ten czas naypierwszy przodkował/ Bo Krwią gośćiniec wszystkim przetorował. TwarKPoch D4.
A ták oni dwánaście zwoławszy mnostwá uczniow/ rzekli; Nie jest słuszna/ żebysmy my opuściwszy słowo Boże/ służyli stołom. BG Dz 6, 2.
WIdźimy wszyscy ná oko dobrze/ y ledwo sie tego wszytkiego nie dotykamy rękámi/ że zá iednę dźiąszkę szcżęśćia nie mamy z Poláki/ słuszna vważenia : Seyn Hetman nász iák pierwey nam Smolensk stráćił/ z strzelbą dwu set dział wielkich/ y pięćdżieśiąt spádánych/ nuż z inszą strzelbą y z ludem/ stráćił Smolensk zgołá ze wszytkim: tak y teraz toż nieszcżęśćie z nim było pod Smoleńskiem/ y zá nim chodzi/ y z nim mieszka/ bo z swoią złą rádą zbáłamućiwszy y zdementowawszy Czárá/ y nas wszytkich/ obiecował nam z muchy Elephántá/ obiecował wźiąć Smolensk y w nim wszytko odebrać/ Polaki wyśćinawszy/ obiecował y Litwę wszytkę odebráć y opánowáć/ á wyśćinawszy Wilno y Miastá insze Moskwą osádźić/ obiecował wszytkę Ruś aż do Lwowá opanować wieszał ná wietrze swoie myśli y nádżieie/ná morzu po wodźie pisąc/ y iak trzćiny sie swych konceptow trzymáiąc/ obiecał wszytek Wołyń Pokućie/ Vkráinę odćiąć/ mowiąc że będę po sobie Litwę miał/ Ruś/ y Kozaki Zaporowskie/ bo to nászy/ y będą zawsze przy nas nie przy Polakách : gdyby sie złączyłá z nami Litwa/ Ruś/ Vkráiná/ Podole/ Wołyn/ Pokućie Podlásze/ á Kozacy Zaporowscy/ tedybysmy sie nie bali Krolá Polskiego. NowinyMosk D3.
Iesli sámá siebie niechcesz w błąd záwodzić/ Proś co słuszna/ miłuy co sámicy się godzi. OvOtwWPrzem 384.
Aby tedy do tákiey Confusyey kiedykolwiek nie przychodziło: słuszna iest zaniechać/ wszystkym tákych Tytułow. BielejObrona C2.
Lecz posłucháć tobie słuszná/ y moich tytułow: żem ia Syn ćiesielski/ obżerca/ piianica/ Buntownik/ Bluźniercá/ w imieniu Belzebubá diabły wymiataiący/ zwodźiciel/ złoczyńcá. BanHist 167-168.
Bog człeká w niewinności y spráwiedliwości stworzył/ ktory żeby był potomstwu dochował/ słuszna y spráwiedliwa byłá; káżdy tedy człek/ w tey się spráwiedliwości rodzić miał/ w ktorey Adam był stworzony. AnzObjWaś 55.
A to słuszna li, gdy z leda przyczyny Drzecie z ubogich chłopków wielkie winy? SatPodBar II 717.
[...] grunt musi być warowany Co lubo by było słuszna tu opisac Lecz za okazią brzegow wod y portow fortificowania nizey [...] iest opisano. NarArch 60.
Wolno płákać; mnie sámey słuszna łzy wylewać: On Miásto oswobodził, otrzymał zwyćięstwo, Wszystkim smáczne, mnie tylko smętne Iego Męstwo. CorMorszACyd 164.
Słuszniejsza było, aby wdzięcznym była Wierszem twym moja ozdobna mogiła. MorszAUtwKuk 127.
Jeśli, jak słuszna, zechcesz karać złości, A któż wytrzyma Twojej surowości? MorszAUtwKuk 225.
Czy słusznasz lichą krwáwic białagłowę? OblJasGór 39v.
Słuszna było ábyś W.M.Pan primates w Woiewodztwie nászym odniosł titulos ktoryś nie tylko całego Woiewodztwá ále i Oyczyzny dobro primas tibi fecisti curas. PisMów II 392.
[...] słuszna upomináć ná długi Psálm, ná długą modlitwę, o átencyią, słuszna mówić: Attendite; boć my, i w-krotkich modlitwach, prędko się zgubiemy, roztárgnienia cierpiemy, átencyi nie mamy. MłodzKaz III, 35.
Pięknie się z nami obszedł [Herod], słuszna się do niego powrocić, nie afrontować go. MłodzKaz IV, 436.
LXXII. Jeżelic Caezar miły Synu, władzą Páństwa, pospołu z dziedzictwem zostawił Słuszna, co przez ten czas w Senacie radzą Zebyś mię pytał, ia żebym się sprawił. ChrośKon 74.
A Caesarz z gniewu biegaiąc po gminie Dawnych Oycowskich Sług, Przyiacioł, chwyta Niech by się na tym chcieli Poganinie Swey cierpliwości z hańbą dobrać myta Niech w nich pamiątka Caezara nie ginie Ktorego on lzy; bo iak nalezyta Z rady Senatu, cześć mu się ublizy Pewnie się y ich interes ponizy. Więc przy nim stawać, słuśnieysza dla siebie Caezara honor, lepsza ich fortuna [...]. ChrośKon 84.
Ieżeli śmierć będąc boginią niepodlegáiącą fatydze, szuka odpoczynku, y swą bronią komu inszemu władáć pozwala. Czy nie słusznaby tesz Pánom, mieć respekt ná Poddánych swoich, ktorzy práwie nieumieráią, pod ciężarem nieuważnym, mogę rzecz Tyráństwá. AndPiekBoh 61.
Co to zá diabelskie monstrum, słusznieysza spytác było wprzod, iáko mam zwáć Wmści á potym bádác się o tey dziwney bestyey. AndPiekBoh 122.
Ze się to tedy in limitibus Dzierzawy WMMM Pana stało słuszna abys mu dopomogł circa indagationem złoczyncow y podał rękę do odzyskania wlasnosci swoiey. RadziejKor 72.
Teraz niech na tym stanie, iż przybrał zaiste Jako lutnista lutnią — tak lutnia lutnistę, Bo go nie mogł Amfijon i Orfeus pono Celować w manijerze, lub mu przyznawano, Jakby nie tylko — co jest słuszniejsza ku wierze — Za jego melodyą chodzić miały zwierze, Ale i srogie drzewa w takt skakać galardy Sposobiąc wytargniony z ziemie korzeń twardy Miasto nog do wyskokow. KorczWiz 10.
[...] niech temu dostanie się Krolestwo, ktoremu się będzie zdało że naysłusznieysza iest dáć go. DanOstSwada IV, 9.
●
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa:
●
Kto piéczenią piéczé/ słuszna áby jey skosztował. KnAd 391.
●
Kto sam kiédy nié szwánkował/ słuszna by drugich strofował. KnAd 377-378.
●
Kto śię sam czégo dobrzé náuczył/ słuszna áby drugich vczył. KnAd 398-399.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz niesłuszna.