W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 15.08.2024
Słowniki:
SStp,
SXVIpod:
samotrzeć,
Tpod:
samotrzeć,
L (; pod:
samotrzeć; XVI),
SWil,
SW,
SJP notują
Kn nie notują
Znaczenia:1. »będący razem z dwiema innymi osobami«: Potym do Kuruczesme do Miástá iednego/ Kupił go tam Zyd ieden snadź sámotrzećiego. Od Konstántinopola dwie mile/ nic więcey/ Zeby tám robił w iego winnicy co prętcey. PaszkMrDzieje 34 [35].
Tak widząc słuszną prośbę i żądania jego, Pozwolili, aby beł z niemi za trzeciego, I zaraz Orlandowi znać przez posły dają, Iż trzej samotrzeciego w pole wyzywają. ArKochOrlCz III 219.
A jeśli się nikomu nie trzeba dać znać, tedy potrzeba samowtóremu albo samotrzeciemu w pielgrzymski się ubiór ubrawszy, a kostur w ręce wziąwszy, pielgrzymować; acz i tak potrzebaby dexteritatem wielkiéj zażyć, żeby nie poznano między ludźmi dowcipnymi, trzeźwymi, zatém zwłaszcza ogłoszeniem się już bytności królewicowéj we Włoszech, o którym skoro na jedném miejscu wiedzą, wszędzie zaraz wiedzą [...]. PacOb 112.
P. wojewody ruskiego powrócił tłumacz wczora z Nowych Zamków jakoś o południu, którego posyłał dla szukania oficera swego i kilku żołnierzy spod wołoskiej chorągwi, wziętych na drodze do Komory; ten między inszymi nowinami powiedział, że pocztę naszą przejęli Turcy i pocztarza samotrzeciego przyprowadzili, który miał pocztarską na sobie trąbkę. SobJListy 577.
Pobraliscie nam Oycow, Mężow, Dzieci, Bracią, pokrewnych, za tę iednę winę, Ze na nich ten wasz Urząd samotrzeci Słuszną ma mscić się y gniewać przyczynę; Iesli y dobra y stroy nasz kobieci Wezmiecie, iesżcze; ó taką ruinę Przyprawicie nas, czego w zadnym czesie Rod białogłowski wstyd y płec nie zniesie. ChrośKon 180.
Samotrzeć, adj. et adv. selbst dritter. troisiéme § samotrzećia grała. T III 1982.
a) »o zwierzętach: będący razem z dwoma innymi przedstawicielami swojego gatunku««: Stanąłem w Baksztach, daj Boże szczęśliwie, 19 Februarii, i zaraz miałem trzy obławy niedźwiedzie: jedną w Słobodzie, gdzie w sieciach ubito dwóch piastunów, sama przebiła się obcess przez obławę; drugą w Korowajowie, gdzie pod samym browarem żydowskim i pod gumnami chłopskiemi leżącą niedźwiedzicę psy same dotrzymały i bez strzelania zagryzły; trzecią w Wołmie, ale przed obławą wyszła i nie doleżała samotrzecia. ZawiszaPam 160.
2. »przydomek św. Anny, w nawiązaniu do ikonografii przedstawiającej ją z Maryją i Dzieciątkiem«: Dwie Anny w Pismie, Anná Phanuel, y Anná Elcanae, obrázem są S. Anny Sámotrzećiey, ktora dźiś z dwiemá Annámi y Mátką y Ciotką á Domu tego Bożego Przełożoną, oddáie Bogu Ofiárę dźiśieyszą. PiskorKaz 772.
Tákiemi ćię dźiśieysza Ewángelia potyka tytułámi mężna Białogłowo! Mátko Mátki Boskiey Anno S. Sámotrzećia. PiskorKaz 773.
Tęnże miásto trzech miar mąki, przy Ofierze Chlebá Anielskiego, wszytkie trzy Osoby Troyce Naświętszey per circuminsessionem w Nayświętszey Hostiey znáyduiące się wystáwia, y one trzemá rożámi swoiemi, in amphora vini, we Krwi Chrystusowey, iednocząc się z nim duchownie upurpurowánemi; trzy Osoby Troyce Nayswiętszey, á oraz Annę Swiętą Sámotrzećią koronuie. PiskorKaz 777.
Ieżeli Anná Fánuelá, w Kośćiele Páńskim Zbáwićielá upiástowáłá, y z Mátką iego Nayświętszą Bogu Oycu ofiárowáłá; toż czyni Anná S. Sámotrzećia: upiástowáłá, y dotąd z Mátką Nayświętszą w Kośćiele Páńskim, piástuie ofiáruie zá nas Zbawićielá nászego. PiskorKaz 777.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]