W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 16.07.2024
Warianty fonetyczne:
SZCZEBIETLIWY, SCZEBIETLIWY, SZCZEBIOTLIWY
Słowniki:
SXVI (
szczebietliwy),
T (
szczebietliwy),
L (
szczebietliwy, szczebiotliwy; XVI-XVIII),
SWil (
szczebietliwy, szczebiotliwy),
SW (
szczebiotliwy, szczebietliwy),
SJP (
szczebiotliwy, szczebietliwy) notują
SStp,
Kn nie notują
Znaczenia:1. »mówiący dużo, gadatliwy, plotkujący«: Przypadszy groźno mowić będźie. DLugoż ták szemráć będźiesz chlipie sczebietliwy/ Wnet mey ręki nie vydźiesz choćiażeś szędźiwy. PaxUlis G.
Y to recepta ile w ćieszkiey chorobie/ że y na czás od rozumu odchodziłá Iż tedy pod czas rozsądku nie do końcá doyzrzáłego/ łacniuchno/ y od czartá bywáią oszukáne/ iáko y starká ich Iewá. Do tego bywáią biegunki/ sczebietliwe po domách/ pletliwe á prętkie do posądzania/ wiele o sobie trzymáiące/ łba wichrowatego/ vporu/ nie przełománego/ á zwłasczá gdy męże nieostrożne ná swoie zdánie y kopyto náćiągną/ to chłop nieostrożny/ by niedzwieć v Ruská/ iakomu zágraią/ pląsać muśi y nástępowáć na sławę/ ná zdrowie choć bez winnego [...]. WisCzar 49.
Młodzi kaycie się z tego przykłádu, szkodá bydz názbyt szczebietliwemi, gadáiącemi, bo niewiele umiecie, prędko się wygadacie. MłodzKaz 98.
Podobno wyda sekret szczebiotliwa Fama, Ják rozbierze to, co iest niżey Anagrama [...]. ŁosLut 32.
[...] wszakżemci nie wspomniał o kumie Szczebietliwey, co dyskurs swoy wiedzie iedynie O Modach, kweffach, wstążkach, ptaszkach kotce, psinie, Ani o owym czopie, co to nic nie mowi Choć cały dzień prze-paple; lub tey co odpowi Mono Syllábami Tak, Nie, y (w czym ochota W płci białey wielomowney) staie się Niemota. ZałJAPróba 79.
SCENA TRZECIA Oletry, Santabaren. Widzieli przytomnego szczebiotliwi słudzy! Santa: Zelazem albo złotem odeymę im mowę: Pieniędzmi obciążeni, częścią zTrackich granic Ustąpią; częścią naszym polegną żelazem. FilipLeo 63.
Szczebietliwy. schnatterhaft. babillard, qui fait beaucoup de paroles. § szczebietliwa zazdrość, sroka. T III 2241.
Ieżeli ieszcze są niektóre Matki, które nazywaią iak trzeba, któreby były dosyć przywiązane do swoiey powinności, y oświadczali się, iż chcą same dzieci własne karmić, które noszą w wnętrznościach swoich, natychmiast roy nierostropnych stroyniczek, szczebietliwych klekotek, y moralniczek głupich, usiłuią mniey rostropnemi słowy, ukazywać iey grob otwarty pod nią, który chyba w imaginacyi swoiey wykopany widzą. BallSpos 42.
Na szczebietliwą niewiastę. Nigdy gęby nie zamknie, i nie tylko we dnie Gada, ale i w nocy prawi przez sen brednie. MinZbiór 92.
Daie się wyciągnąć na przyznanie prosto szczere, iż mu niepodobna zamilczeć, musi ięzyk iego uwiiać się w gębie, iak ryba w wodzie, i chociażby go pomawiali, bardziey szczebietliwym bydź iak iaskułka; musi gadać. TeofPodosChar 20.
Jeszcze raz powtarzam, że świat wiecznym dzieckiem zostanie, teraz iest w modzie szczebietliwe bałamuctwo, ktore tak prętko zwykło niszczeć, iak pretko głowe zagarem napełni, i gdy się drudzy stałością we wszystkim, ważnemi umieiętnościami, i niezawodną nauką zabawiaią, tamci krzątaią się wszędy, bo chcą by wszędy czynność Obiaśniona wprowadzoną została, ustanawiaią taiemne Bractwa, i Towarzystwa, wywodzą ich początki z bałamutnego wschodu [...]. PerzMyśli 171.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
szczebietliwy język (
sz. zm.):
A ono wełbie pustym tylko pełno szumu/ W ięzyku sczebietliwym nie pytay rozumu. WitkWol D4v.
Czego więc nie rad wytrwa ięzyk sczebietliwy/ Lecz też często odnośi wstyd długo zelżywy. A zwłasczá gdy co komu vsczypliwie rzecze/ Iuż nie iedná przygodá wnet się zá nim wlecze. WitkWol E.
Zwłaszczá w miłośći: á ktosz ták sczęśliwy/ Zeby go nietknął iężyk szczebietliwy. KochProżnLir 185.
Na te twoie w trudnościach zawikłania, obierz sobie prawie nie siła ale dwoch do porady, Okkazyą[!] y potrzebę, te ci krotko y łatwo uczynią rezolucyą, a bardźiey możnieyszą y potrzebnieyszą, iakieby ci wielomownych á siła zgromadzonych ust szczebietliwe ięzyki długo się umawiaiące, z sobą rzadko zgodliwe uczyniły. WojakDysk 5.
Wszakże mimo tak groźne, ktore przyiaźń święta Pisze prawa, i mimo nayściśleysze pęta Ludzkiego towarzystwa, nayczęsciey się zdarza; Jako ten przyiaciela, tamten gospodarza, Ow pana, choć się lada o fraszkę powadził, Szczebiotliwym ięzykiem wygadawszy zdradził. NaruszASat 101.
Znayduią się niektorzy, temu przyganiaią Dekretowi Boskiemu, na Moyżesza winę Kładą, wszelako prożno, daremnie szemraią, Bóg zseła ogień ieszcze, y wszystkich w perzynę Obraca, niechże teraz moc ręki poznaią Szczebiotliwe ięzyki, kar macie przyczynę. GurowRDzieje 33.
2. »o ptakach: świergoczący«: Ale ptak Phebow poczuł cudzostwo oney/ A niemogąc zámilczeć wády zátáioney: Ciągnął rączo do Páná/ szpieg nieuproszony/ Zá ktorym pierzystymi swoimi rámiony Szczebietliwa się Wroná nárychmiast vdáłá [...]. OvOtwWPrzem 83.
Sam áż szczebiotliwy Gomon ptástwá drobnego ránnym swym śpiewániem/ Nic inszego nie czynił/ iedno znárzekániem Moim się tym zgadzáiąc płáczu mi pomagał/ Ktory widzę/ y ciebie w tey cerze vbłagał. TwarSPas 104.
Lecz darmo; nie śpiewa więcey, szczebiotliwym innych ptasząt dziwnie rozmaitym ustępuiąc wrzaskom; tak y oni życząc sobie mówiącego dłużey słysząc oyca y męża, ieszcze długo swego nadstawiali ucha. GesCarŚmierć 73.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz szczebietny.