Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: SPINKA, SZPINKA, SPONKA, SPIONKA

Słowniki:
T, L, SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI (?), Kn nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1613

Formy: lp M. spionka // spinka // szpinka; B. sponkę // spinkę; ~ lm M. spinki; D. spinek; N. spinkami

Znaczenia:

1. »przedmiot służący do spinania; sprzączka, guziczek«: Jegomości panu Ignacemu Jurewiczowi szablę w złoto oprawną, drugą szablę w srebro oprawną [...], pozłocistą, talerów bitych pięćdziesiąt kosztującą; spinkę złotą z rubinami jednę, pasów tureckich z kutasami złotymi dwa, pas szatowy jedwabny jeden [...] gotowalnia pikowana bawełnicowa jedna, sponkę jedną złotą z diamentem i rubinami. JurATestBork 182. spionka, vid. spień [...] spinka T III 2113. Spinka, szpinka, tuzinek szpinek T III .

2.med. »przyrząd chirurgiczny«: A gdzieby też zieiącą byłá i rozwálistą raná/ tákże nálawszy w nię soku [z centurii]/ záháwtowáć ią ábo záłáwtámi y spinkámi kray do kráiu przywiodszy stuliwszy/ z wierzchu gębkę w tymże soku obmaczawszy przyłożyć. SyrZiel 659.

3.przen. »to, co złączone, spięte; wynik łączenia elementów«: Jeśli odległość miejsca zajźry oczywistej Ponowy - są od tego posłańcy, są listy; A co w nierozerwane serca łączy spinki, Choć małe, byle szczere były upominki. PotFrasz4Kuk I 224.