Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»dość dużo«: Sporo (rozmáicié) [...] Magnis accessionibus: incrementis [...] Oleum addito benè, & salis paululùm. [...]. Kn 1047. Sporys Wies Nazwana iest Iz na tym mieyscu gdzie Wies Zaszadzona Ziele Sporys przyd tym rodziło sie. Przytym ze Sporo Przodtkowie tameczni siewali. KomonDziej 8v. Weźmi gorzałki prostey, przyday soli sporo, kámfory, mydłá, przywarz, maczay chusty y okładay ciepło. PromMed 36. Item weźmi glist ziemnych sporo, wypłocz ie, włoż do donice, przyday osrodki chlebá białego, żołtkow od jáiá, kámfory y soli, przyley winá ile potrzebá, rozwierć, rozłoż ná chuście, obłoż ná usmierzenie bolu. PromMed 37. Item uwarz korzenie Tormentillae w wodzie, przecedź, włoż do tey polewki gałki Muszkátowey utártey, day pić sporo raz po raz. PromMed 97. Item náskrob rzodkwi sporo, usmarz w oliwie, y przykłáday, iest rzecz pewna. PromMed 115. Chceszli mieć sporo oleyku, każ same kwiecie osmykiwáć z piolunu do námoczenia, z nich tylko bowiem oleiek bywa, á łodygi zá nic ważą. CompMed 653. Sporo, adv. 1) reichlich, genugsam. [...] abondanment, en abondance en quantité. [...] do sałaty oliwy sporo, a octu mniey przyley. T III 2124. [...] warz w pułgárcu wody przydawszy kwiátu Maczku polnego sporo, przecedziwszy przyday spiritus vitrioli, miárkuiąc áby nie było bárdzo kwáśno [...]. VadeMed 107-108.

Słowniki:
SXVI (sporo; korpus), Kn (sporo), T (sporo), L (sporo, sporze; XVII), SWil (sporo, sporze), SW (sporo, sporze), SJP (sporo) notują
SStp nie notują

Formy: st. równy sporo; ~ st. wyższy sporzej // sporzy; ~ st. najwyższy nasporzej // najsporzy

Znaczenia:

»szybko, łatwo, ochoczo«: Máłe dzieci z ráná ná śniadánie grámátyki dáiąc/ sporo rosnące czyni/ bo im stráwność posilną y prędką dáie/ z ośrzodki chlebá białego/ ábo rzáne[g]o z piwá á z másłá. SyrZiel 948. Luxus ábo zbytek/ ktory byś nasporzey nátkał/ iáko morze wszytko poźrze. StarPopr 121. Sporo chodzę/ Grandire gradus [...] náuczę cię sporo chodzić [...]. Kn 1047. We Francyey negotiatia nászych Posłow ták sporo nie postępuie/ iákośmy się spodziewáli iż postapić miáłá [...]. MerkPol 278. Ieszcze wieczorney dobry był znak zorzy, Kiedy odląndu gondułę odłozą [uwolnieni więźniowie], Y robią wiosły co mogą naysporzy [...]. PotSyl 85. Po jej [Marii Ludwiki] śmierci, jako się rzekło, sporzej rzeczy poszły, bo zaraz amnistia albo zapomnienie wszystkich buntów, tak żołnierskich jako i Lubomirskiego, jeśli jakie były, nastąpiła. JemPam 371. Otwárta rurá, álbo odchod wody, im niszszy od wierzchu wody, tym spieszniey, y sporzey pozbywa wody SolArch 131. W tym fortuná w przeszłym záś wieku Szláchtę tworzy Cnotá, ále dáleko, y piękney y sporzy. PotPocz 132. Sporo, adv. [...] 2) mit grossen Schritten. [...] à grands pas. [...] sporo chodzi; sporzey stąpać nie mogę. T III 2124.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● A wiedząc, że kto tu opieprzy, Kto nasmaruje, ten pojedzie sporzej, Każda [bogini] swych skarbow szkatułę otworzy. PotFraszBrück II 264. ● Z pełnego sporo się biérzé. KnAd 1372. ● Chłop ná nowe buczno każé/ sporo piie. KnAd 62.

SPORO
w funkcji predykatywnej

Formy:

Znaczenia:

»jest łatwo, przyjemnie«

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Po wiétrze/ po wodzié/ miło iácháć i sporo. KnAd 1305. ● Kto dziáła skoro/ nie bywa mu sporo. RysProv 38. ● Nié záwsze sporo/ co bywa skoro. KnAd 1046. ● Spolnié lżey/ sporzey/ mocniey/ lepiey. KnAd 1080.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Chłop ná nowe buczno każé/ sporo piie. KnAd 62.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]