W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 26.09.2024
SREBRNY przym.
Warianty fonetyczne: SREBRNY, SREBNY, ŚREBRNY, ŚRZEBNY
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1610
Formy: lp M. ż srebrna; D. ż srebrnej; B. m nżyw srebrny; N. ż srebrną; Ms. m srebrnym; lm M. nmos srebne // srebrne; B. nmos srebrne; N. srebrnemi; Ms. srebrnych
Znaczenia:
»wykonany ze srebra; przetykany srebrem«: Mało nie spłonął klejnot niewrócony: dom, starożytnych wielkich królów dary, mur ledwie został tak świątnice staréj. Toż bałwochwalnią efeskiéj Dyjany potkało, gdy jej śrzebne wkoło ściany na schwał pozoszcza stopieł prawie do dna, lecz pamięć jego i pióra niegodna. MiasKZbiór 235. Ludźie nieumieiętni/ gdy ná się szmát śrebrá ábo złotá włożą/ to się więc nádymáią: nie vpátruiąc tego/ że złoto głupiemu mądrośći nie przydáie. Nie inácżey iáko y Koniowi rysztunk śrebrny/ áni obrotu/ áni biegu/ przydáć nie może. BudnyBPow 6. Idę, minę Bazar az Wolski u Ormianina wazy lyszki srebrne zdobyczne. PasPam 90v. Ucieka na płowym bachmacie w Rządziku Złocistym iakis Młokos w Atłasowym papuzym Zuponie Prochowniczka na nim na srebrnym Łancuszku. PasPam 95v. Nawet Szyca mego na Iedwabnym wezgłowku posadziwszy ustołu Na Srebrnych Talerzach prosto z pułmiskow ieść kładziono. PasPam 123v. Od tąd wszystka Moneta Srebrna y złoto unas wPolszcze w Gorę poszło. PasPam 187. Minnic Obudwu tak Tynfowey Srebrney w koronie iako y szelęzney W X Litewskim do początku Seymu blisko przyszłego [...] Zawarcie odkłada [król]. [tu: "bijący srebrne monety"] PasPam 208v - 209. Dywanami Złotemi Srebrnemi Ziemia usłana. PasPam 260v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: dzięga srebrna: Dźięgá srebrna/ grosz Moskiéwski ábo pułgroszá/ Sestertius, vel argenteus nummus Moscouiticus [...]. Kn 162. Dźięga śrebrna; kopiyka. ein Copicke, Coyeichen, kleine Ruszische Silber=Munsze. copec, petitr monoië d'argent en Russie. § w rubel sto dźąg wchodzi. T III 307. ▲ góra srebrna (sz. zm.) »kopalnia srebra«: Má ten Potentat złote gory w Mácedonii, w Węgrách ná gránicach Bulgaryi, srebrne gory w Grecyi. ChmielAteny II 489. gora kruszcowa; gora złota, śrebrna. T III 400. ▲ blacha srebrna (sz. zm.): Był przecię [kościół] ná wierzchu kryty śrebrnemi bláchámi. WargRzym 8. Iest w tym Kościele [...] Obraz [...] bláchą srebrną wkoło obsádzony. PruszczKlejn 71. Wszistkie prziwileia i listy publiczne pieczętuią, nie wozkiem alie pieczęcią wybitą na okrągłei blasze szrebrnei. VorLetSkarb 103. Zastawili v mnie siedzenie Lęk z blachą sribną poduszka Płat. KunReg 25.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Srebrny/ złoty guz nié boli. KnAd 765.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas