Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: bezok. starać się; ~ cz. ter. lp 1. os. staram się; lm 2. os. staracie się; ~ cz. prze. lp m 1. os. starałem się; 2. os. starałeś się; 3. os. starał się; ż 3. os. starała się; lm mos 1. os. staraliśmy się; 3. os. starali się; ~ cz. przy. złoż. lm zneut 3. os. będą się starać; ~ tr. rozk. lp 2. os. staraj się; lm 2. os. starajcie się; ~ im. wsp. starając się

Znaczenia:

1. »zabiegać o co, dążyć do załatwienia, osiągnięcia czego; dbać, kłopotać się o co«:

Rekcja: o co || zd.

Zawsze starałęm się że by widziec to czego wPolszcze widziec niemogę. PasPam 68. Niekozdy by trafił do Domu gdy by Się doStało przegrac y dla tego Staracie się że by zawsze wygrac. PasPam 73. Supponebam tedy że tego zaniecha iuzem się tedy nie starał o owę Inquizycyią. PasPam 114v. Iatez deklarował Porucznikowi memu że by się starał o Towarzysza na moie mieysce. PasPam 115v. O byłoz mi to cięszko zrazu w owym spustoszonym kraiu starać się opodwody do tak wielu wozow. PasPam 165. Wy idzcie Staraycie się że by mi była wygoda y na iutro podwody. PasPam 168. Przy dokończeniu Seymu Starąm się zeby mi przecie dano co z [s]karbu za moie prace gotowizną. PasPam 179. Powieda, na ostatku zes my się dusznie starali o ięzyka ale dostać zadną miarą nie mogli bo iuz były zaciekłe Czambuły do kosza poschodziły. PasPam 240. Rotman zły miał Czołn y starał się sobie o inszy. PasPam 281.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ starać się o znajomość »starać się kogoś poznać, nawiązać przyjacielskie stosunki«: A skoro iuz na gorę Poselska izba puydzie [...] tostarac sie o znaiomosc u którego z Marszałkow choc by u iednego iakom ia czynił zem przy instancyiach wielkich Ludzi, kłaniał się oto że by mię z yzby nigdy niewyrugowano. PasPam 201-201v.

2. »czynić zabiegi w celu poślubienia kobiety, konkurować«:

Rekcja: o kogo

Miała [...] corkę tylko iednę Dziedziczną na kilka kroc Sto Tysięcy o ktorą począł sie starac po tym Stefan Czarniecki. PasPam 82v. Siedziałęm w Domu Xiązęcia Dymitra kiedy się o Pannę Przyłuską Starał Siostrzenice samey Imosci. PasPam 114v-115.