Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »strzelanina, ostrzał, ostrzeliwanie z broni palnej«: Teyże nocy drugi szturm przypuścił/ ktory ieszcze gorzey się im száńcował: bo iż wietszą kupą tumultuosè, do nas szli/ tym trudnieyszy do nas przystęp mieli/ y strzelbá więtszą w nich szkodę czyniłá [...]. BiałłozorList Aij. [...] á w tym zdraycy nászych przywiedli ná strzelbę srzodkiem/ gdzie nászych kilká choragwi spárli bárzo [...]. NowinyDymitra Aiij. Nie opusczę też tu powiedzieć tego/ iż ná tey woynie/ gdy Idálcan pomieszał był bárzo strzelbą woysko krolá Nársingi; on sam dodáiąc sobie y swym sercá/ powiedział słowá przystoyne záprawdę Pánu: to iest/ iż wolał ráczey áby się Idálcan chełpił/ że go zábił/ á niż zwyciężył: y wyszedszy ná czoło/ dodawał sercá swym: y poczynił ich z owieczek lwámi: y rozgromił y poráził nieprzyiacielá. BotŁęczRel III 115. [...] wybiwszy Moskwę z szancow/ záłożyli ogien siłá ludzi posiekli y z domámi spalili á miánowicie Niemcow służebnych ktorzy byli z zamku wyszli/ do 40. z domem iednym spalili: á goniąc drugie vciekáiące w zamek wpadáli/ ále záś názad musieli/ dla gęstey strzelby popá poimáli: poima no też drugiego moskwiciná/ ktory powiáda że sie sześć moskwicinow zmowiło prochy w zamku zápalić/ z ktorych iednego poimano y zmęczono/ ále drugich niewydał. BielDiar B-Bv. A my też z chorągwiámi w biáłymur wypádli/ z Moskwą sie bić y wręcz y strzelbą: trwałá bitwá przed południem aże ku wieczorowi. PasŻoł Biiij. Náostátek odcięli kotwice y liny/ ktore z lądu trzymáły galerę/ y wybili się ná morze z portu/ gdźie gęsta zá niemi strzelbá wypuszczona z dźiał/ ták od miástá/ iáko od fortec portowych/ ále bez wszelkiey szkody. OpisGal A3. Záczym lepsze iedno takie strzelánie, ániżeli czworo inszych prędkich, kiedy áni proch, áni kulá nieprzybiją się stęplem, ále samopas w rzucona będźie w rurę, dla nagłego strzelánia, y Muszkiety nie tak predko od vstáwicznego ogniá rozpaláią się, kiedy nie nagle strzelbá idźie. FredPiech C2v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ strzelba architektońska: ▲ ręczna strzelba:

2.zbior. »broń palna«: Luká miásto trzyma się z wielką żarliwością przy swey wolności/ iest iey wokoło ná dwie mili: y iest bárzo mocna położeniem y murámi/ dobrze też opátrzona strzelbą/ y munitiámi. BotŁęczRel I 55. Ia zgołá nie widzę rády przeciw Polakom y przeciwko Bogu/ gdyż práwie oni z Pánem Bogiem á nie zdrádliwie woiuiąy/ widzimy też że záwsze wygrawáią/ gdzie sie ná nieprzyiacielá swego obrocą/ á teżby nam dobrze mieć rádę gotową y zdrową/ co czynić gdy Krol Polski pod Stolicę podiedzie z woyskiem większym y strzelbą potężną : bo nam tráktaty nie poydą/ gdyż nas iuż Polacy dobrze świádomi. NowinyMosk A4v.