Data ostatniej modyfikacji: 29.10.2014
Znaczenia:1. »uczucie zaspokojenia głodu«: W boyáźni Páńskiey gdy Lachowie trwáią/ Polá dostátkiem choynie opływáią/ Głod wnet wypędzi obfitą żyznością/ A smutek vspi wesołą sytością. JurkPieś D3.
Ztąd Mary/ Woyny/ ztąd y pożar srogi; z tąd zárázá zboz/ y rok idzie drogi/ nie spory nám Chleb/ ni on nam Sytości: Ni da Dużości [...]. KancPol 317.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
do sytości:
[...] żywił nas przez cáły Rok/ nász miłosierny Pan Bóg/ aże do Sytości [...]. KancPol 87.
Chrystus [...] pięciorgo chlebá ták rozmultyplikował, iż piąciom tysięcy ludzi [...] do sytości wystarczyło. BystrzInfCosm C1.
▲
najeść się do sytości (
sz. zm.):
A mowili do nich Synowie Izráelscy: Obysmy byli pomárli od ręki Páńskiey w ziemi Egipskiey gdysmy siadáli nád gárncy mięsá: gdysmy się nájadáli chlebá do sytości: bo teraz wywiedliście nas ná tę puszczą/ ábyście pomorzyli to wszystko mnostwo głodem. BG Wj 16, 3.
Kto czego ma názbyt nád potrzebę swoię/ nigdy mu się to w dobre nie obroci: iáko mánná Zydom. Ktorey iák skoro do sytości się náiedli/ alić záraz poczęli mowić: Nauseat anima nostra, super cibo isto leuissimo. StarKaz II, 113.
●
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa:
●
Głód tani/ sytość droga. KnAd 244.
●
Głodu nié kupić/ sytość wiéle kosztuié. KnAd 244.
2.przen. »uczucie zaspokojenia jakichś potrzeb lub pragnień«: Dostátek wdzięczniemiány z swoim státkiem biega/ Ná koniu wiátronogim/ áż w sytości zlega. JurkMuz A3.
Tak kto więc w dobrym mieniu nie chować mierności, A w szczęściu wielkim żadnej nie chce znać sytości, Niechaj wie, iż niepokój zbytnie szczęście rodzi, A wielki stan z sumnieniem wolnym się nie zgodzi. VerdBłażSet 63.
Szczęśliwa tedy będzie ta godzina, Kiedy z tej tamta przejmie mię kraina, Gdzie bez sytości przerwy i odmiany Będziem żyć, da Bóg, żywot pożądany. MorszZEmbWyb 332.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
do sytości:
Inszy bogactwa sobie zdrugich wiec zbieraią Jako przydą tak przydą gdyie iacy maią Zaden ich niezopyta skat te maiętnosci. Tylko ze ich moze miec do swoiey sytosci. TrepNekLib 13.
Zaczęli woynę że by nas zniszczyć [...] A Bogu się to Nieupodobało Lubo nas karał puko mu się zdało, Ulitował się naszey niewinnosci Dał się ich [Moskali] nabic pewnie do Sytosci. PasPam 110v.
Iuzes my tedy rozumieli ze po owych tak cięszkich pracach przyidzięmy na wytchńienie oblawszy się do Sytosci y swoią y Nieprzyiacielską krwią. PasPam 111.
3. »o ludziach: bycie otyłym, o zwierzętach: bycie tłustym«: Drugie odchowywanie jest, wolno stadnika [konia] puszczając w stado, abo do kupy w ogrodzisku, ale mi się takie namniej nie podoba. Albowiem jako mierna Wenus, zwłaszcza próżnującemu, jest rzecz bardzo potrzebna do zdrowia, żeby się nasienie w krew zasię i w sytość nie obracało; tak też zbytnie onej zażywanie, mocy i ciepłości przyrodzonej umniejsza, i wszystkie żyły zwątla, ztąd siła potrzebnej wilgotności ciału ujmuje. DorHipTur 43.
[Zwierzęta] ktore żyią nie mięsem, lecz korzeniem, fruktem, zbożem, leguminą, do wielkiey przychodzą sytości, y gust przynoszą iedzącemu [...]. ChmielAteny1755 I 496.
Sytość. [...] 2) Fettigkeit, Dicke des Leibes [...] repletion; trop d'embon-point; la grosseur, la graisse du corps [...] ta choroba z sytości ciała pochodzi. T III 2228.
Znaczenia niepewne:
1 lub 2: Násycenie/ syt/ sytość/ dosyt. Satietas cibi, vitae [...] Satias [...] Ad satiatem: cum satiate: fessius satiate videndi [...] Saturitas [...] In expletione naturae summi boni finem consistere [...] Saties [...]. Kn 479.
Sytość. 1) Ueberfüllung [...] repletion, plénitude de viandes [...]. T III 2228.
Związki niejednoznaczne względem znaczeń:
●
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa:
●
Sytość zdrowiu i cnocié szkodliwa. KnAd 1124.
●
Wydárte rzeczy, w sytość nie idą. FredPrzysł C3.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz niesytość, syt I, dosyt, sytność, nasycenie.