Słownik XVII wieku

Znaczenia:

łączliwość z czasownikiem, przymiotnikiem i przysłówkiem »sześć razy«: A zaraz, skoro Febus złotowłosy, od zimnych rogów wrotem wstecznym bieżąc obrotem, dwa sześćkroć w żyznych wrócił polach kłosy, w tym wieku On skry żywe miotał w serca leniwe. MiasKZbiór 33. Do tego cynamonu, szałwijej, kamfory, Po trosze tego włożył i moczył czas spory W gorzałce z wina, sześćkroć ogniem wyciągnionej — I tak pijąc, długo żył z tej wodki święconej. WodGorzBad 24-25. Godni i sześćkroć godni konfektu takiego, Z którego im przybędzie dowcipu więtszego. ZrzenAnKontr 370. Ieszcze szesckroc w zachodnym okanie[!] brodzic, Miał swe konie y z potu omywaiącz chłodzic [...]. KodKon 45. Széśćkroć/ [...] Sexies Kn 1113. Sześćkroć. sechsmahl. fix fois. T III 2255. 6. Octob: o dźieśiątey ná pułzegárzu stánelismy godźin dwie ná dźień/ ná dolinie Berkie nád stáwem/ tu záraz odpoczynku niedáiąc Skinderbászá swym woyskiem iął ná nas szturmowáć/ y záwodźił się wszytką śiłą/ pięć abo sześć kroć/ lecz y tu Pan Bog z námi: odbilismy go mężnie/ że wzad y z szodą[!] swą vstąpić muśiał/ tu máło garzść Polskiego ludá pisány Turczyn poznał iáko iest ćiężka ręká násza/ że owe pstre zawoie iáko grzyby nogámi potárte ná mile leżały/ y odwrot sromotny wźiął/ coż trzebá było pośiłku dobitkow dokończyć. PogTat A4v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ po sześćkroć »sześć razy«: Po sześćkroć tákże złotych cztery/ vczyni złotych 24. co iest ceną Czerwonych złotych 6. GrodDysk Aiijv. Gdyż iáko po dźieśięćkroć złoty ieden y groszy sześć/ vczyni złotych dwánaśćie/ co iest ceną Talerow dźieśiąći: ták też po sześćkroć złotych dwá/ vczyni złotych dwánaśćie/ co tákże iest ceną Czerwonych złotych sześći. GrodDysk Aiijv. Gdyż po dźieśięćkroć złotych pułtrzećia/ vczyni złotych 25. á po sześćkroć/ złotych 4. vczyni tylko złotych dwádźieśćia cztery. GrodDysk Gij. Abowiem y Maryuszá nic inszego do iego nie dobrych odwag nie przywiodło/ ieno iż w krotkim czaśie/ wielu woien spráwowánie iemu było poruczone/ á Burmistrzowstwo po sześć kroć w krotkich lećiech. ChokRudAOdm 61. Potym przypraw do żorawká FC, rękoieść FG, z waszką[!] GP, obrotną ná N: ktoraby ważká do gory podnoszona końcem P, od łopátek D, po cztery, álbo po sześć kroć, zá káżdym obrotem koła chodźistego M3 laskę K, ćięszkośćią swoią zstęmpuiącą w rurę R, z rury wyćiągáłá żorawkiem FC, y rękoieśćią FG. SolArch 148. ▲ sześćkroć razy »sześć razy«: Powiedz to Panu Swoiemu, zes Mariusza szesckroc razy Wielkorządce y Wodza Rzymskiego, a po kilkadziesiąt razy Zwycięzce Nieprzyjacielskiego, mędzy ruinami Miasta Kartagińskiego, po wygnaniu swoim z Rzymu tułaiącego się widział. SzołHist 2.

Znaczenia:

1. »składnik liczebników wielowyrazowych, który oznacza, że liczbę określoną przez liczebnik stojący po nim należy pomnożyć przez 6«

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ sześćkroć sto tysięcy »600 000«: A jako się u nas król zbogacił, łatwie się tego domacać, jako sobie wprawił w rezę i wprawuje ekonomie, wielkie starostwa obcinając jako u niego omnia venalia, jaka intrata jego, i tak się zbogacił, że powiadają, iż nie był nigdy tak bogaty król w Polszcze, jako to jest; zaczym się podniósł w pychę za tymi swymi dostatkami, których się i teraz na tym weselu jego ludzie napatrzyli, jakie szaty, mira supellectilia domestica, szata jedna snadź milion kosztowała, druga sześć kroć sto tysięcy, służby złote, klejnotów gwałt - azaż tam tego mało? - prawie alter Croesus. RewerListCz II 241. Otoż powiádáią/ iż z iedney strony/ niemal ná sześćkroć sto tyśięcy krokow rola odłogiem leży/ á z drugiey mieszkáią Vbiiowie/ ktorych miásto niekiedy było y głowne y sławne/ á wedle Niemieckiego zdánia práwie kwitnące/ ćiż że v Renu śiedzą/ Fráncuskim postępkom przywykli/ y rozmáići do nich przyiezdżáią kupcy/ nád insze ludzczeyszy[!] y obyczáynieyszy. CezWargFranc 75. Iedno/ tákby ią [ziemię] záwrzec/ żeby byłá záwárta statecznie/ iáko sie godzi/ bo kupiecki przemysł jest wielki/ potrzebáby (á siłáby pilnośći do tego nażáło) y Pánom Gdańszczánom/ y Miástom Pruskim/ y támtym Hollándrom/ ktorych tám wielka liczbá mieszka/) (z ktorych Hollándrow niektorzy/ co to chłop nie miał stu złotych swoich/ teraz z Menice nászey ták się zbogáćili/ że przemogą po sześć kroć stu[!] tyśięcy złotych) dobrze w kárty weyrzeć. GostSpos 28. Táć jest liczbá Synow Izráelskich/ sześć kroć sto tyśięcy/ y tyśiąc/ śedm set y trzydźieśći. BG Lb 26, 51. Wyprowádzeni Zydźi przez Moyzeszá ná puszczą/ gdy się poráchowawszy wiele ich wszytkich/ náleźli że sześćkroć sto tyśięcy było mężow do boiu/ procz dźiádkow/ niewiast/ y dźieći/ ktorych się we troynasob więcey znáydowáło/ poczęli się Moyzeszá pytáć/ coż tu ná puszczy będźiemy ieść. StarKaz 79. Jesli masz stawic Fortece Realną wielką [...] gdy pieniądzmi zechce sypać Sześciąkroć a namniey cztermakroć sto tysięcy brząknąć potrzeba. NarArch 37. Szlacheckie domy w mieście zrabowano, Mieszczanom za się aby odliczyli Złotych sześćkroć sto tysięcy kazano, Którzy w podarku kiedy przynosili Trzydzieści tysiąc, ażeby wzgląd miano Na szczupłość fortun, przez radę prosili, Alfred Witemberg podał ich w więzienie, Aż się tej dani stało wypłacenie. OdymWŻałKoniec 350. Długi Xiążęćiá Pármáńskiego/ ná ktore Cástro iest hipotekowáne/ wyniosą Milion y sześćkroć sto tyśięcy skutow Włoskich/ co vczyni circiter dwá Miliony talerow; nie ráchuiąc expensá ná woyne z nim A. 1642 et 43. MerkPol 52. Madámoiselli Máryánnie/ sześć kroć sto tyśięcy złotych ná poság/ y zá 40 tyśięcy złotych sprzętow domowych. MerkPol 256. Moje takie zdanie oznajmuję Wci mojej duszy, które wolno przyjąć i nie przyjąć, i uczynić, co się będzie podobało, jako z swoim: Zasadzić się (zaceniwszy wprzód ośm kroć) na sześciukroć sto tysięcy; a ta suma żeby w majętnościach polskich a wołyńskich była ukazana. SobJListy 156. Woyska záś máią Powiátowego pod swoim Regimentem Dwádźieśćiá Tyśięcy konnych ludźi/ ktorym płáca idźie z Powiátow. Ci powinni koleią konwoiowáć Pielgrzymow do Mechy idących/ iáko też y czynsz/ ktory z támtąd co Rok Cesárzowi odsyłáią/ sześćkroć sto tyśięcy czerwonych złotych/ lubo Morzem/ lubo lądem. RicWielJMon 217. [...] Baroniusz opisuiąc Rok 1065. powiáda/ że Machometáni Tátarowie gdy Carogrodskie państwo náiacháli/ ktorego woyská Tatarskiego sześć kroć sto tyśięcy było/ y Grecią pustoszyli/ w ten czás Konstántin Duka Cesarz Grecki kazáł śię ludziom do postu y modlitw vdać/ á sam bosy z płáczem Bogu śię modlił/ y dnia iednego Tatárowie będąc w namiotách swoich obáczyli wielkie przećiwko sobie woysko Ańgełskie[!] [...]. GalAlk 17-18. Czarta li zwyciężyli przez swoje modlitwy, Pewnieć księża i Turków zwyciężą bez bitwy. Jednym Mojżesz pacierzem nieprzyjaciół nudzi — Prawda, biło się sześćkroć sto tysięcy ludzi; Dziś sześćkroć sto tysięcy też mówi pacierze, A nikt, bo nie ma za co, nie bije się szczerze. PotFrasz3Kuk II 638. B. Powiedz Athenenczykom, że się będę mśćił krzywdy Alcybiádesá, ktorego niecnotliwie więźieniem umorzyli z inuidiey, nie pomniąc, iż on z dźieśiąćią tyśięcy Rycerstwá swego będąc Hetmánem, sześćkroć sto tyśięcy Persow rozgromił, ná polách Murotanenskich. AndPiekBoh 88. Kiedy już książę imć Wiśniowiecki przedsiębrał accesum do Stanisława i już miał w ręku amnestyą, p. Sinicki miecznik wiel. księstwa litewskiego i generał artyleryi pośpieszył się zaczepić Moskwę na Rusi, zabrał pieniędzy sześć kroć sto tysięcy, które od cara Ogińskiemu wieziono na spraktykowanie niektórych wojska księcia imci chorągwi, i z temi pieniędzmi inconsulto et imprudenter umyka do Bychowa i tam się zamyka, którego Moskwa pobliżu stojąca w Mohilowie i na Rusi wkoło attakuje, wprzódy w osiem tysięcy, a potém za wydanym carskim ordynansem, aby go dobywano z Połocka [...]. ZawiszaPam 255. Jeżeli iedná gwiazda pierwszey wielkośći, á tákich liczą piętnaśćie, ma w okręgu swoim przeszło sześćkroć sto tyśięcy mil; o iáko wielkie iest Krolestwo one dla spráwiedliwych zgotowáne! PiskorKaz 855. Zem słyszał: iż, w te wszystkie Rzeczypospolitey prowentá, ktoremi námienił, Wszystkie mowię nie więcey czynić intraty maią, nád pięc, álbo sześćkroć sto tyśięcy ná káżdy rok, á ia iestem securus, y niezbićie wiadomy, że przy naymniey sto tyśięcy beczek winá węgierskiego, okrom zámorskich, y Niemieckich, do Polski wnidźie, á od káżdey beczki wiadomo całey Polszcze, że dwadźieśćia y dwá żłote do skarbu idźie mytá. RadzKwest 151. [...] á dobrze to będźie? kiedy nayprzod przy publicznym ráchowániu ná cáły świát wynidźie: że Rzeczypospolitá Ordynaryiney intraty niema sześćiukroć sto tyśięcy? á oney ma Podskarbi sam więcey. RadzKwest 153. Acta loquuntur, że przez Regestra pod przysięgą zeznane y przez Rewizyą Szlachty konfrontowane, pokazało się szkody Million sześć kroć stotysięcy[!]: przez co ná długi czas y moia znaczna ztamtąd upadła intrata. DanOstSwada I, 205. POTENCYA w siłach Woysk Rosyiskich ta iest, że może zebrać do boiu Ludu ná 9. kroć sto tysięcy z obszernego Imperium: sześćkroć ná woynę, á trzykroć sto tysięcy w gránicach ná Praesidium zostáwiszy[!]. ChmielAteny II 427. Major Klem z abrysami Białej służącemi przybył, które piękność przewyższające, w sumie też niemniej korespondują, kiedy do tej już, jak jest, zamku spaniałości. Sześćkroć sto tysięcy tynfów chcąc go w porze abrysu widzieć, wydać potrzeba. RadziwHDiar 63. Poszedł nie z wielkim Woyskiem, ale z wielkim Kawalerskim sercem w Azyatyckie Kraie; gdzie od Daryusza Kodomana Perskiego Regnanta dla Młodych lat mniey apprehendowany, y dla sił małych, bo tylko 40 kilka tysięcy Woyska maiący; ale przecież u Granicus rzeki z Wodzami Perskiemi y sześciukroć sto tysięcy woyska ich musiał się potykać z klęską ich, á swoim oczywistym niebespieczeństwem, gdy się na poiedynek z zięciem Daryusza wyzwali. ChmielAteny III 568. Pompeiusz odniosłszy z Mitrydatesa Krola wiktoryę in Oriente, w niosł do Skarbu Rzymianow 20 tysięcy Talęntow, oprocz tego woysku Zwycięskiemu rozdawszy Donatywy 16 tysięcy Talentow: Co uczyni 9 millionow sześćkroć statysięcy[!] Philippaeos. ChmielAteny1755 I 450. Hunnowie potym Duce Attyla wsześćkroć stotysięcy Woyska ten Kray opanowáli, wyszedłszy z Scytyi ruguiąc Gottow, a to Roku 401, y ci to nazwali Hungarią według niektorych Autorow. ChmielAteny IV 282. Kanton Bernski ma teraz przeszło sześć kroć sto tysięcy czerwonych złotych od ktorych bierze prowizyą, a wiem to dowodnie: że ta summa nieczynni szostey części tego zbioru co go maią w skarbie. StanyanOżgaObraz 166. A w Hiszpanii iedne Arcybiskupstwo Toletańskie czyni sześć kroć sto tysięcy czerwonych złotych. JaroszBł 53. Jedna Woyna pod czas którey naymniey sześć kroć stotysięcy z iedney i z drugiey strony stawało pod bronią żołnierzy, (biorąc razem Włochy, Hiszpanią, Niemcy, Flandryą) co rok pożerała około sta tysięcy ludzi. JodHist 35. A ći dwá z sześci kroć stá tyśięcy pieszych wybáwieni są od niebespieczeństwá, áby byli wprowádzeni do dźiedźictwá, do źiemie, która opływa młékiem y miodem. BW Syr 46, 10.

2. »600 000«: BOGACTWA Monarchy Luzytańskiego, przedtym były z Prowentow 2. Milliony 2. kroć sto tysięcy Dukatow, iáko zinwentowáł Ian Linscotanus. Expensy náliczył ná Million sześć kroć 80. tysięcy. ChmielAteny II 41. LONDYN Krolowi importuie ná dwá kroć sto tysiący Szterlingow. Przez rok tam wychodźi ná wikt wołow sześćkroć siedmdźiesiąt y pięć tysięcy: skopow trzy rázy więcey. ChmielAteny II 276. Oprocz tey Summy od Oycá zostáwioney sam Sálomon według Pismá S. y Euzebiuszá intráty máiąc roczniey sześć kroć sześćdźiesiąt y sześć Tysięcy Tálentow złota, od Krolowy Sáby miał w prezencie 120. Tálentow złota. ChmielAteny II 544. Agarthias Author wszystkiego Woyska naliczył Rzymskiego Sześćkroć 45. tysięcy. ChmielAteny1755 I 449. Stoią na skałach, w skałach, Pieczarach ugruntowane pro sepultura, murowane są Lat 20 z kamieni Arabskich; Ludzi robiących było koło nich sześć kroć sześćdziesiąt tysięcy. ChmielAteny1755 I 666-667. Ale nie dawnieyszych tylko wiekow, á to i przeszłego wieku, ledwo kilkaset Luzytanow i Hiszpanow, znalazszy świat nowy w Indyi, iako grad zboże, tak oni lud nagi i niezbroyny tameczny, znieśli, wyspy wielkie barzo, Kuba, Hayty, Jukaya, po sześć kroć, albo i milionie całym miewaiące w sobie ludzi, ledwo po kilkunastu reszty w nich zostało; Prowincye, Peruańska, Mexykańska niezliczone mnóstwa ludzi w sobie miały, á potym iako z nieba zrzuconym ogniem przez tych kilkuset ludzi, do szczętu wyniszczone zostały. KryszStat 222.