ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 15.12.2011
SZEMRANIE rzecz. n
Słowniki:
SStp, SXVI (?), Kn, T, SWil, SW, SJP notują
L (użyte w haśle szemr itp. w definicji) nie notują
Formy: lp M. szemranie; D. szemrania; B. szemranie; N. szemraniem; Ms. szemraniu; ~ lm M. szemrania; B. szemrania
Znaczenia:
1. »mówienie półgłosem, szeptanie; wyrażanie po cichu niezadowolenia, sarkanie, narzekanie«: Myślę ustawnie, skąd to w pospólstwie szemranie, Skąd wzięli tak biezpieczne niedawno pytanie O królu narodzonym nowo w ty krainie. DialKrótOkoń 91-92. Myślę ustawnie, skąd to w pospólstwie szemranie, Skąd wzięli tak biezpieczne niedawno pytanie O królu narodzonym nowo w ty krainie. DialKrótOkoń 91-92. Wszystko czyńcie bez szemrania i poswarków, Abyście byli bez nagany i szczeremi dziatkami Bożemi, nienaganionymi w pośrodku narodu złego i przewrotnego, między którymi świecicie jako światła na świecie. BG Flp 2. Gościnnymi bądźcie jedni ku drugim bez szemrania. BG 1P 4. A w oneż dni, gdy się przymnażało uczniów, wszczęło się szemranie Greków przeciwko Żydom, iż były zaniedbywane w posługiwaniu powszedniem wdowy ich. BG Dz 6. I było o nim wielkie szemranie między ludem; bo jedni mówili: Że jest dobry; a drudzy mówili: Nie, ale zwodzi lud. BG J 7. I dokądże znosić mam ten zły lud, który szemrze przeciwko mnie? długoż szemrania synów Izraelskich, którzy szemrzą przeciwko mnie, słuchać będę? BG Lb 14. A rano oglądacie chwałę Pańską; bo usłyszał szemrania wasze przeciw Panu. A my co jesteśmy, iż szemrzecie przeciwko nam? BG Wj 16. I rzekł Mojżesz do Aarona: Mów do wszystkiego zgromadzenia synów Izraelskich: Przystąpcie przed obliczność Pańską; bo usłyszał szemranie wasze. BG Wj 16. Usłyszałem szemranie synów Izraelskich; rzeczże do nich, mówiąc: Między dwoma wieczorami będziecie jeść mięso, a rano nasyceni będziecie chlebem, i poznacie, żem Ja Pan, Bóg wasz. BG Wj 16. I rzekł Mojżesz: Da wam Pan, w wieczór mięso do jedzenia, a chleb rano do nasycenia; bo usłyszał Pan szemrania wasze, któremi szemrzecie przeciw jemu. A my co jesteśmy? Nie przeciwko nam są szemrania wasze, ale przeciwko Panu. BG Wj 16. I stanie się, kogo obiorę, tego laska zakwitnie; i uśmierzę przed sobą szemrania synów Izraelskich, któremi szemrzą przeciwko wam. BG Lb 17. I rzekł Pan do Mojżesza: Odnieś laskę Aaronową przed świadectwo, aby była zachowana na znak synom odpornym, a zahamujesz szemranie ich przeciwko mnie, aby nie pomarli. BG Lb 17. Szemránie/ Murmur secretum vulgi [...] Murmur tacitum [...] Murmuratio [...] Deum sine murmuratione sequi, [...] Strepitus, [...]. Non strepitu sed clamore suam significat sententiam. Mussitatio [...] v. Szmér I. Kn 1111. Iakom skonczył stało się srogie Szemranie Iedni tak mowią drudzy tak trzeci tak trzeba inni zle mowi nicpotym. Wyrwie się potym kilka Biboszow poczną wrzeszczeć wszyscy wraz. PasPam 118v. W Turczech in contrarium wielkie nastąpiły trwogi Szemrania y bunty przeciwko Starszyznie o Nieszczęsliwą woyny Prosekucyią y o zgubienie tak wielu Ludzi. PasPam 277. Wzajemnie też ci, co się im nie zda czego uczynić, kształtnemi sposobami uchodzą niebezpieczeństwa otwartej prośby, aby się nie wymawiali i nie proszono ich, ale rzecz sama przez się, jakoby niechcący, między niemi rozchodziła się i żadnego zgorszenia albo szemrania w pospolitym gminie nie czyniła. LubSArtDąb IX, 625. Szemranie. 1) Gemurmle, unvrernehmliche, Reden. [...] § 1) szemranie żydowskie w bożnicy. [...] T III 2252.
2. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiChoćby woda szemraniem w wdzięcznych swych strumykach sen zwabiała z gór przykrych, lecąc po kamykach, choćby lasów wierzchołki szumem spać kazały, choćby wdzięczni słowicy po drzewach śpiewali [...] nie uśpią i opia trosk mych na swum łonie [...] HugLacPrag 109. Przejrzysty strumień wody krysztalowy Smutnym szemraniem dźwięk wydaje nowy I nieme wody Płaczą twej szkody. MorszZWierszeWir I 433. Szemranie. [...] 2) das Geräusch als des Wassers. 1) murmure, le bruit agreable que font les eaux. § [...] 2) śpi się dobrze przy miłym wody szemraniu. T III 565.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: MM