W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 20.01.2010
SZYK rzecz. m
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688
Formy: lp D. szyku; N. szykiem; Ms. szyku; ~ lm M. uż. nosob. szyki; D. szyków; B. uż. nosob. szyki; N. szykami
Etymologia: <niem. Schick>
Znaczenia:
1. »sposób ustawienia wojska; szereg, rząd«: Prezęntowałes się w bataliach o iak to straszne rzeczy [na] chłopa Slepego w Szyku zogolonemi wąsami Szeroką Fioletową Sutanną. Szkapę y zogonem okrywaiącego. PasPam 192v.
Związki frazeologiczne: iść szykiem »posuwać się w porządku bojowym«: Slismy tedy szykięm. PasPam 93v. ◆ stać w szyku (sz. zm.) »stać, ustawiać się w porządku bojowym«: Stoiemy wszyku. PasPam 105. Moskiewskie woyska a osobliwie owe Boiarskie Chorągwie w szyku stoiące są tak straszne iako narod zadęn nie iest, sporzawszy na one ich Brody to się to tak iakos reprezentuie Maiestas Iak by się na Panow Oycow porwał. PasPam 107. ◆ stanąć szykiem »stanąć, ustawić się w porządku bojowym«: Przyszli pod Parkany y stanęli Szykiem. PasPam 265v. ◆ stanąć do szyku »ustawić się, przygotować się do bitwy«: Przyszedszy tedy o pułmile od Połonki Stanęło woysko do szyku. Szykował swoię Czarnecki Sapieia tez swoię. PasPam 93v. Czeladzi Wszystkiey Luzney tak z Naszego iako z litewskiego Woyska kazano pod znakami stanoc do Szyku. PasPam 103.
2.w lm »wojsko ustawione w porządku bojowym; szeregi«: Iak tedy otym fortelu dowiedział się Czarniecki zaraz kazał przed Szykami rzucić Szanczyki małe. PasPam 103v. Są to Hulaygorady [!] nakształt czo[s]nkow ktore zwyczaynie daią przy Szancach przy Belluardach. Alias drzewa dłubane przez nie na krzyz przetykane a na koncach drzewo zdrzewem z pinane zelaznemy Skoblicami tako niosą piechota przed Szykami. PasPam 103v. Stali tedy obadwa szyki godzin zedwie spokoynie ani ten tego ani ten tego nic nie zaczepiaiąc. PasPam 105. Husarya Owa Co się przebiła przez szyki złozy do Nich kopie. PasPam 107v. Wyiadę zaprzeprawę do naszych Szykow. PasPam 203.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas