Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1606

Formy: tedy

Znaczenia:

1. »spójnik rozpoczynający zdanie nadrzędne połączone ze zdaniem przyczynowym; to«: Iż jednak i prawo samo już go mieć chce, a sprawa ta inflancka ledwie i nie dawniej go potrzebowała, bo zimieby o pieniądzach potrzeba radzić i żołnierza sposabiać, ktoby tam według czasu wojnę zacząć i z pożytkiem ją prowadzić chciał, tedy przyjdzie go już w imię Boże WKMci złożyć. SkryptWojCz II 267. Bo przebóg, który monarcha taką kiedy (ile jeszcze jawną) około małżeństwa swego konkluzyą uczynił, żeby się starać pierwej o tę, którą grzeczniejszą być rozumie, a jeśli mu jej odmówią, tedy tę wziąć, którą onemu sami dać zachcą, gdyż przedtym, a co za przyczyna była wątpić, aby tej pierwszej odmówić miano? SkryptWojCz II 273. A ponieważ tę prawdę Cerkiew nászá Ruska wyznawa/ iż święći są w niebie/ gdźie iest Christus Pan cieleśnie/ á nie w Ráiu źiemnym/ y iż Błog: Apostoł Páweł/ iák y wszyscy święći/ iest iuż z Christusem/ tedy to fałsz iest y Haeresis/ czego Zizáni Cerkiew nászę Ruską wierzyć vczy/ ná ktorą my nieostrożnie pozwolili. SmotApol 29.

2. »spójnik rozpoczynający zdanie nadrzędne połączone ze zdaniem warunkowym; to«: [...] zaczym w kilka dni do króla JMci wskazałem, że jeśliże KJM. tego małżeństwa, także i tej fakcyej, na którą się zdobywa, nie zaniecha, tedy to królewstwo straci, co mi z tej konsyderacyej przyszło, że iż to małżeństwo przeciwne jest pobożności, która KJMci do tego królewstwa drogę usłała, jako też i te praktyki i fakcye przeciwne woli Bożej [...] SkryptWojCz II 271. O by to zdárzył był P. Bog/ áby zmyślona y niepodobna to rzecż byłá/ że ia Episkop/ ták wysokiego w Cerkwi Ruskiey dostoieństwá człowiek/ com wierzył nie znałem: ábo ieśli znałem: tedy źle znałem/ y źle wierzyłem. SmotApol 11. Doktorowie i Professorowie uczący w Akademii Szlachtą śię stają, i mogą Dóbr Ziemskich nabywać, i wstęp mieć do wszelkich godnośći Swieckich i Duchownych, á gdyby lat 20. uczyli, tedy i z potomstwem swym Szlachtą śię stają. ŁubHist 199.

3. »spójnik rozpoczynający zdanie nadrzędne połączone ze zdaniem przyzwalającym; to«: iáki iest owy máło wyżey przez mię przypomniány/ Zácháriaszá Gergáná Graeká/ prostym ięzykiem Gręckim z druku wydany Káthechism. w ktorym miedzy inszymi/ owe błędy y Haerezye wyráźnymi słowy są położone/ y za práwosławne Gręckiey wiáry dogmátá vdáne. Choć by podobno y chćieli Pátriárchowie do zgody y iednośći z Papieżem/ tedy dla boiáźni Tureckiey nieśmie Do Narodu Ruskiego ią Ale my Ruś/ libertè to vczynić możemy á potym y Graekom pomoc do iednośći przysć. SmotApol 118.

4. »spójnik wynikowy; więc, zatem«: Prawo uczynił niegdy Job z oczyma, aby niemyśliły o pannie, niesą tak doskonali ci żydowscy wnukowie Tatarowie, aby sami nad sobą prawa te stanowili, a zawodzą ich oczy łakome, oczy wilcze, drapieżne do wielu drapiestw; niegodni tedy innego karania, jedno aby oczy wszeteczne potracili. BielejObrona 268.

5. »spójnik nawiązujący do treści poprzedniego zdania«: Ty śmierći szukász zacny Korybućie/A niewiesz ieszcze o feralney nućie/ Ktorey toń smutny zánośi Koroná Ośieroconá. Płácząc swoiego y Páná y Syná/ Ktorego sroga wźięłá Libityná/ Tyś stráćił oraz y Páná y Brátá/ Wielká twá strátá. Więc tedy ze krwie Pogáńskiey ofiáry Krolewskim iego ćieniom pośli w dáry/ Toć żal vśmierzy/ teć poćiechy pewne Otrą łzy rzewne. MorszZWikTur B2. A gdy już pierwszy młodzieńskie jagody Włos zdobić począł, w przestrzeńsze ogrody Małą lilijkę, żeby się krzewiła, Zaraz ojcowska ręka przesadziła. Posłany tedy tam, gdzie trzy lilije W krolewskim herbie, od ktorych blask bije Po wszytkim świecie; tam on swym pozoru Nabył większego, tam przydał poloru Cnym obyczajom, ktore w kawalerskich Szkołach i wszytkich ćwiczeniach rycerskich Prędko przywodził do doskonałości, Że był dojrzałym w najpierwszej młodości. MorszZWierszeWir I 423. [...] bo naprzód, że okręta dla miałkości nie dojdą, gdyż Wenecya na miałkiéj bardzo wodzie; powtóre, że morzem do Wenecyi dwa tylko przystępy z téj i drugiéj strony wyspy naturalnéj, która broni miasta, i z miasta nie wychodzą na morze okręty tylko temi dwoma miejscami. Z obu stron tedy téj wyspy, na kończącéj się wodzie morza, a zaczynającéj się miałkiéj odnodze, na któréj Wenecya, są cztery potężne fortalitia jako bramy [...] ZawiszaPam 83.

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1681

Formy: tedy

Znaczenia:

»wtedy, wtenczas«: [...] á gdy ich Słudzy Boży upomináją/ áby w Niedźielę do Kośćiołá z chućią y rádośćią chodźili y z Dáwidem S. mowili: Weselę śię z tego/ że mi powiedźiano: do domu Páńskiego poydźiemy: tedy oni z nápomnienia Káznodźieyskiego szydzą z onymi Niezbożnikámi do Kśiędzá mowiąc: Gdybyśćie nam Kśięże po beczce piwá dobrego jednę po drugiey do Kośćiołá stáwiáć kazáli/ y nas ná nie zápraszáli: rádźibysmy przychodźili/ y nie długobysmy śię prośić dáli. GdacKon 16. Kiedy jejmość pani wojewodzina wileńska odjeżdżała do króla imci, i z nią żona moja, tedy miałem ten honor służyć jpannie Gosiewskiéj starościance koszańskiéj, którą jpani wojewodzina zostawowała u mnie w kompanii z Basią córką moją. ZawiszaPam 136.