Słownik XVII wieku

Słowniki:
Kn, T, L, SWil, SJP notują
SStp, SXVI (?), SW (?) nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1610

Formy: lp M. termin; N. terminem; ~ lm D. terminów; Ms. terminach

Etymologia: <łac. terminus 'kres'>

Znaczenia:

1.jęz. »wyraz należący do słownictwa specjalistycznego«: Términ szkolny v Grámátyków/ Diáléktyków/ filozofów/ Jurystów/ Lekárzów. Item Aptekárzów [...]. Kn 1140. Términ sądowy [...] v. Pozwánie 3. Kn 1140. AUTEUR [...] AUTOR terminem nauk mowi się o tych wszystkich ktorzy wydali na świat pisma iakie. DanKolaDyk I, 156. DEFINITEUR [...] DEFINITOR urząd zákonny, rada Przełożonego [...] Termin zażywany z Zakonie S. Franciszka. DanKolaDyk I, 430. Po Grecku tákże effertur terminem znáczącym vter vini, aliás worek, álbo burdiuk winá, że ma wyśmienite y obfite winnice [Damaszek]. ChmielAteny II 509. Jednym greckim [terminom] wybaczam, bo to jako kolebka nauk władzą uknowania i utworzenia onych ma swoje tak powszechne i przywiązane wyrażenia, iż języka uczonego dawnego greckiego i uniwersalne nie przeszły w wymowie i kiedy łaciński w Rzymie, fancuski wszędzie, dzisiaj jeszcze pierwszy grecki wykopują; dykcjonarze wartują [wertują, przeglądają] i terminów zażywają. JabłJAWierFil 487. Termin [...]. T III 2308-2309.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ termin aptekarski: CONCASSER [...] UTRZEC, uwiercić termin Aptekarski, utłuc młotkiem, albo tłuczkiem korzenie iakie. DanKolaDyk I, 337. ▲ termin myśliwski: BAUGE terme de chasse [...] Volutabrum [...] BAGNO Kałuza doł termin myśliwski mieysce gdzie Dzik Spoczywa y inne okrutne zwierze ktore zawsze iest nieczyste y bagniste. DanKolaDyk I, 183. ▲ termin prawny: AUTORISATION [...] Terme de Palais Auctoritas [...] DANIE władzy, Autoryzacya. Termin prawny. Moc ktorą mąż żonie daie do tranzakcyi iakiey. DanKolaDyk I, 156. ▲ termin teologiczny: ATTRIBUT [...] (terme de Théologie [...]) Divinum nomen [...] ATTRIBUTA termin Teologiczny ktory się mowi o wszystkich doskonałościach ktore są w Bogu, iako Sprawiedliwość, miłosierdzie etc. DanKolaDyk I, 143.

2. »stan, sytuacja, okoliczności«: Tegoż dniá Pan Stárostá Sánocki wziął pewną wiadomość/ iż Dimitrz ten nowy życzy sobie łáski y baczenia K. I. M. áby go pod opiekę swą wziął iednák z głupstwáli z pychyli/ chce Krolá I. M. poselstwem anticipare, barzo we złych terminách rzeczy iego: bo cará áż po samę Káługę podbiega z Moskwy/ ludzi przy nim máło nie vfa Moskwie. BielDiar Cijv. Sąsiad zły/ práwo ćięszkie/ iam poszłá ná onę/ Cártágińską wzgryźliwych terminách Dydonę. KochProżnLir 168.