W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 15.02.2024
TĘSKNO przysł.
Warianty fonetyczne: TĘSKNO, TESKNO, TESZNO, TESNO
Słowniki:
SStp (tęskno, teskno, tesno), SXVI (teskno, teszno), Kn (teskno), T (tęskno), L (tęskno, teszno; XVI), SWil (tęskno, teszno), SW (tęskno, teskno, teszno), SJP (tęskno) notują
Formy: tęskno // teskno // teszno // tesno; tęskniej
Znaczenia:
1. tylko w funkcji predykatywnej »jest smutno, przykro, nudno; słabo«: Stárgowawszy sie/ mieszkálismy przećię długo w Alexándryey/ ná odiazd czekáiąc/ kędy bárzo nas teszno było/ gdysmy tylko czásu wśiádánia wyglądáli. BreyWargPereg 84 <85>. Tákim kształtem teszno było wszytkiey Polski/ áby co poćiesznego vsłyszeć mogłá/ gdyż Communis expeditio á własny Syncretismus to iest sacrum foedus contra Turcam wzruszył się Polski wszytkiey z Krolem swoim/ ták iáko ná on czás w Aulidźie 50. Krolow zprzyśięgło się było przećiw Troiánom/ pomniąc: co o Izmáelu nápisano. ZbigAdw A2. Tésknię sobié w czym/ téskno mi co czynić. Taedet audire eadem millies […] Taedet me (tui) sermonis […] Taedet nos vitae [..] Capit me taedium belli, etc. […] Pertaesum est me vel illum alicuius rei […] Pertaesus ignauiam suam: semetipse pertaesus […]. Kn 1140. Tęskno nas cum hoc exiguo Ukrainy praesidio, albo i Kodaku, tęskniejby było z tém, którémby Krym potrzeba trzymać. KoniecSTatar 302. Tesno mię Tedet SłowPolŁac 84. Poćiechász z owych dźiatek/ ktorych teskno/ że Pan Oćiec długo żyie/ Páni Mátká z opráwy nie vstąpi? LorKaz 191. Złodziey Węgrzyn, szalowy [!] Rakocy swierzbiała go skora tęskno go było z pokoiem zachciało mu się polskiego czosnku ktory mu ktos nazart schwalił ze miał bydz lepszego nizli węgierski smaku, Iako Xerxes ob caricas Atticas podniosł przeciwko Grecyi woynę, tak y pan Rakocy podobnąsz szczęsliwoscią we cztery dziestu tysięcy węgrow, z multanami kozakow zaciągnowszy altero tanto. PasPam 52. A żeby was w-drodze nie było tęskno iednym zádam gadkę, drugim zgádnę co myślą. MłodzKaz I 82. Teszno mię: nie masz się czym, nie masz i z kim bawić; A na cóż tak piękny dzień w domu darmo trawić? PotMorKuk III 157. TĘskno żyć dusze moiey w nędznym ćiele, Więc z nią w gorżkośći rozmowię się śmiele, I rzeknę BOGV; Powiedź mi moy Pánie, Czemu ná zgubne sądźisz mię karánie? ChrośJob 39. Serce moje ták źimne było, że mi zęby szćzekáły, teskno mię ták było, żem niewiedział obstać, y pot ná mnię występował. MuthWier 30. [Kawaler Kupido] zsiadł z konia, y do odpoczynku wszedł w ową fossę, zdiąwszy Chełm z głowy dla wiatru chłodnego bo się był bardzo zmordował, widzi z niey iuż wiele pobitych nieprzyiacioł, nad ktoremi przeieżdża się ich kilku kondolencyą czyniąc, do ktorych Kawaler Kupido zawołał głosem; wnet wnet Kawalerowie idę do was niech wam niebędzie tęskno poczekać mię az troche spocznę, usłyszawszy głos Iego y obaczywszy go, nie dawszy żadney odpowiedzi niedufaiąc swoiey sile uciekli do miasta. MarGMinKol E4-E4v. Tęskno [...] tęskno mię samemu. allein wird mir die Zeit lang. je m’ennuie étant seul, d’étre seul. T III 2310. Tęskno mi iest i niespokoynam, lecz ta tęsknota i niespokoyność iakąś lubość po całey mey Duszy rozléwa. MarewŻona Bv. Ale jáko będźie ćięszko y teskno Bezbożnym/ ták záś Dobrze y Wesoło Pobożnym. ScultPost 17.
2. tylko w funkcji predykatywnej »brakuje kogoś lub czegoś«: [...] pytali ich [Ślązaków] Elearowie, w głos na nich wołając, wiele fartuszków na chorągwie pozszywali? jeżeli paszporty mieli od żon aby im wolno z półgębkami jako Elearom wrócić do domów? jeżeli pamiętali na prośby ich, to jest manzelek swych, aby z daleka stali, a na złych Polaczków nie nacierali? jeśli ich nie tęskno do domu? [...] DembPrzew 122. Do ciebie, moje serce, już mi niesłychanie tęskno... SobJListy 67. Tęskno mię; tęskno mię iest. es ist mir bange; die Zeit wird mir lange. il me tarde; je m’ennuie; le tems me dure, je suis faché § tęskno mię bez niego było. T III 2310. HELENKA. Filonie, gdzie to tak długo bywałeś? Jużeśmy dawno nie widzieli ciebie. FILON. Może tu o mnie tęskno wam było? KniaźWesele 190. Młodszego [syna] ża towarzyż do znaku oddałem, Uczy się służby; właśnie ściągnęła brygada, A śrzedni zaś w Cywilney Kommissyi zasiada, Tęskno mi bez nich, ale w tym chlubę znayduię, Ze każdy syn moy służy, żaden nie próżnuie. NiemcPowrót 37. Jeżeli, mój śliczny Panie, nie masz woli wziąć mię do Mielnika, czego ja sobie życzę dla służenia Tobie, to lepiej, że aż za powrotem przyślesz po mnie, bo samej w Białej siedząc, byłoby mię tęskno bez Ciebie. CzapMListy I 167.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: RB