Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: lp M. trojak; D. trojaka; B. uż. nżyw. trojak; Ms. trojaku; ~ lm M. uż. osob. trojacy; uż. nosob. trojaki; D. trojaków; B. uż. nosob. trojaki; N. trojakami; Ms. trojakach

Znaczenia:

1. »moneta o wartości trzech groszy«: Y wszyscy to widzą/ że teraz zniózszy mynice Polskié/ kotliny nánieśiono cudzoźiemskiéy do Polski/ którą Polskié troiaki wyniózszy/ ná gorszą przebiwszy/ kotliną niecnotliwą Koronę zubożyli: zá którą gdy mniémam że mam fl. 1000. w skrzynce/ ledwo 456. mam/ y to naylepsza ták vczyni. CikSSpraw 76. Co się záś drobney/ dla wydatkow monety tyczę/ bo y bez tey źleby było/ rádziłbym/ dla zátrudnienia iuż czásy wiecznymi/ w iedney cenie pięniędzy/ áby tá iuż nowa znáczna byłá/ to iest/ szostaki/ troiaki/ pułtoraki/ grosze/ pułgroszki áby robiono/ dobre/ szczerne srebro/ bez wszelákiey przysády/ coby to czterdzieśći pártykuł/ ábo groszow/ káżdy pro sua quadragesima portione, de grano et pondere, ták dobre były/ iáko iest sam taler ligi Imperiálney [...]. GostSpos 37.. Ale ten nic dobrego, gdziekolwiek się stawi, To mnie [=tabakę] ustawnie bierze, panowie łaskawi. Mało mnie ma za trojak na jednę godzinę, Jeszcze u drugich prosi, a mnie daje winę. MocProcBad 49-50. Więc naywiększa szkoda iest inter sortes cum argento ligatas, w Troiakach, ktore niedawnego Czasu w Koronie poczęto robic, y powoli miedzi ludzie rostrąśniono. DedDam A3v. Ktory przedtym Intraty 100. fl. odbierał, teras kiedy mu się płaca stanie Novemi Szustakami, revera nie odbierze tylko fl. 75. Iezely Novemi Trojakami, weznie za 100. fl. tylko 43. y tak zawszę mniey pro re nata in aliis specificatis sortibus. DedDam A4-A4v. Para. moneta Turecka nakształt nászego troiáká. waży iak pułpięta grosza. GośPos 357. Złoty Polski liczy groszy 30. Srebrna zaś moneta są Troiaki. Ktorych walor groszy 3. BystrzInfRóżn Aa3. Iakoż kto się zna na tym; y ciekawego zażyie oka, obaczy, że na tych srebrnikach, tylkich [!] iak troiak, ale grubych iakby trzy złożył do kupy, iest twarz Cesarza ktorego, na on czas panuiącego; á na drugiey stronie iest osoba siedząca, znacżąca albo Victoriam, albo Rzym Miasto, albo Hiszpanią trzymaiącą tarcżę, y wieniec laurowy na głowie. ChmielAteny III 49. Wykopano wielki dół i znaleziono coś trojaków starych. MatDiar 388. Troiak, g. a. [...] 2) ein Silber-Groschen, Dütchen. [...] 2) petite monoie d’argent valant deux sous. [...]. T III 2336. Wszak w groszu trzy szelągi? – w troiaku trzy grosze [...]. KrasicSat 46.

2. »liczba trzy«: Troiak, g. a. 1) eine Zahl von drey Stück. [...] 1) un hombre de trois. [...]. T III 2336.

3. »jedno z trojga dzieci urodzonych podczas jednego porodu«: Troiacy/ trzéy rázem vrodzeni. Tergemini […] Tergeminos nasci certum est Horatiorum, Curatiorumque exemplo. Tergemini fratres […] Tergemina proles […] Trigemini […] Trigeminos mulier parit […]. Troiak/ Tergeminus et trigeminus, proximè suprà habes. Kn 1154. Troiak, g. a. [...] 3) Dreyling, einer von drey Zwillingen. [...] 3) l’un des trois fréres jumeaux. Troiacy, trzey razem urodzeni. Dreylinge, drey Zwillinge. Trois fréres ou soeurs jumeaux. T III 2336.