Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1613

Formy: lp M. trunek; D. trunku; B. uż. nżyw. trunek; N. trunkiem; Ms. trunku; ~ lm M. uż. nosob. trunki; D. trunków; Ms. trunkach

Etymologia: <niem. Trunk>

Znaczenia:

»alkohol dobrego gatunku«: Ránom ciętym/ kłotym/ y tłuczonym/ trunek barzo osobliwy wziąwszy […] liścia Belsynowego/ liścia gáiowey miedunki/ álbo Wężownikowego […] po pułgárści. SyrZiel 298. Tegoż trunku ćwierć łota po kilka używaiąc, bywa pewnym, a doświadczonym ratunkiem Podagrykom, Artetykom, Chyragrykom. SyrZiel 342. Błonce poprzeczney/ ktora odsierdzie przegradza od inych wnętrzności [...] zbytnie rospiętey/ bárzo vżytecznym trunkiem bywa [miód z kopru]. SyrZiel 394. To wespoł [...] przez godzin cztery wárzyć: potym przecedziwszy w chłodney piwnicy mieć do używánia y trunku pospolitego. SyrZiel 395. Komuby w trunku był zadany Arsenik/ to iest złotołusk/ krochmal w wodzie warzony [...] vżywać. SyrZiel 959. Smáku błáhego/ iednák lepsze do trunku niźli wodá [piwo z otrąb]. SyrZiel 998. W trunkach drogich/ iako są/ wina/ małmazyie/ alakanty/ muszkatelle/ etc. y wszelki zbytek w każdym stanie [...] ostro pohamować. StarPopr 124. Antypast suchy do iedzenia/ Promulsidararia [...] Antecoena [...] Gustatio [...] Antypast do picia w trunku. Promulsis [...] Potio ex mulso. Kn 7. Biesiádá/ Biesiádowánie powszéchnié/ lédá iákich pérson/ posiédzenie wésołe przy trunku ábo przy potráwách. Compotatio [...] Concoenatio [...] Accubatio epularis amicorum. Symposium [...] Bánkiét splendidiorem apparatum significat. Kn 29. Chlebem choć bágno/ y trunkiem mi wodá/ Wiszowe wąsy/ y trzciniána broda. TwarSDaf 9. A ktoz dzis u nas trzęsie naybardzi Seymikiem? Co wiedziec kto: wziąwszy ´ski, albo od Bracławia Albo się powie z Mozosz, tak siełę rozprawia Przygrzawszy Animuszu, iakiemkolwiek Trunkiem Spytasz go, gdzie się rodzieł? zaraz basarunkiem Potrząsa: zaraz liczy Rotmistrze y Pułki Gdzie służeł: choc za ciurę gdzie skrobał gomułki. PotWoj 61. Sam [Dilawer] potem trunek wody czysty Za polskie pije zdrowie z farfury złocistej Z świeżej ambry perfumem. PotWoj 198. Wszystko było co Człowiek zamyslił trunki dobre osobliwie miody. PasPam 64v. Przy owym podpiciu co się przypomnie affekt to się ledwie nie łzami koloryzuie trunek. PasPam 75. Anglikowie [...] iako Ludzie polityczni maią wszelkie Liquory dobre. Gdy tedy Moskwa w Poselstwie iadą to u nich nabiorą tych Trunkow. PasPam 166. Chmiel w Piwnicy iest w posiełku. A zálecon z tego bywa Aługi z Pány porownywa: Gdy chwalebnym wizerunkiem Wszyscy iednym piią trunkiem. KochProżnLir 191. Polski niegubi nic iák bánkiety Drogie Pászty buczne wety/ Y Málwátyckie trunki/ Winá z Tokáiu Z obcego Alákánt kráiu. KochProżnLir 202. Gorzałká, trunki gorące, w używániu są bezmiernym. MłodzKaz I, 147. Naytrudnieysza; tugo, [Dauleta] Przywabic: zeby albo mogł pigułki, albo konfektu, albo zazyc trunku, Zalowi serca mego wbasarunku. PotSyl 38. Starym chłodnieie żołądek dlá tego nápoiu ciepłego pragną, u młodych záś gorętszy chłodnieyszego trunku potrzebuie. TylkRoz 231. Każdy z tych kuf trunek, może zagrzać żołądek Wmści arczy sztucznie y mozgownicę. AndPiekBoh 46. Poddani zszedłszy się do karczmy, miasto trunku przystoinego y posiedzenia uczciwego kartami się o piniądze bawią. SprawyCzerUl II, 399. Potrawy ich Czosnek, Cybula, Kapusta, suchar, trunek woda: a od takich Moskal delicyi, (bo więcey ich nie ma) śmierci nie apprehenduie. ChmielAteny II 432. Kiedy Szalenstwo z Trunku wyciżdanych [wyuzdanych] amorow organki w głowie pomięsza: to tak amanti amenti daway codziennie ośley krwi suszoney. BeimJelMed 417. Azaliż iedná kropla Krwie Chrystusa w trunku Nam daná, zá grzech Rayski w szczodrym basarunku, Swiat okupić niemogła? DrużZbiór 61. OPISANIE oczu ciekawych AKTEONA. Często ciekawe oko szkodę czyni w duszy, Często w niewolne jarzmo wolnego záprzęga, [...] Zdrow dopiero, wnet z niego żebrak, niedołęgá, Choruie, nápiera się, á nie wie, że w trunku, Zámiast lekarstwa bierze, złą śmierć w bassarunku. DrużZbiór 516. Lepiey gryść suchar y pić wody morskie. Niż przy biszkoktach, y przy trunkach gustownych Ná targowisko przyść ludzi obmownych. [...] Zadná godziná w pracy niewákuie, ten szyie buty, ow suknie nicuie. DrużZbiór 540-541.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Wiedząc, że frasunek dobry trunek, meláncholią wpuł zdesperácyą pomieszáną ałembikową z głowy wybiia receptą GarczAnat 42.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Koń w dzielności/ Páchołek przy trunku/ Chárt v zaiącá. Iakim się raz pokażą, tákim ie długo rozumieć może. ŻabPol A3v. ● Trunék odmiéni zdánie i mowę trzeźwiego. KnAd 1178.