Słownik XVII wieku

Słowniki:
SW notują
SStp, SXVI, Kn, T, L, SWil, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1628

Formy: lp M. m trwały; N. m trwałym; lm M. nmos trwałe

Znaczenia:

1. »nieniszczący się łatwo, mocny«: Kazdy w tych puscił się [butach] co ie miał na nogach anie mogły bydz tak trwałe zeby przez ten wszystek czas do Sluzyły do powrotu za Granicę. PasPam 78.

2. »wytrwały, wytrzymały«: Tedy Cesárzowi powiedźieli: Ieśli chcesz z Polaki woynę zácząć/ z tákim iászcżurcym Narodem/ złym/ y mśćiwym/ potężnym/ odważnym/ walecznym/ trwáłym bitnym/ woiuiącym záwsze/ ćwiczonym w boiách y dźiełách Rycerskich/ tedyć się było trzebá gotowáć ná to kilkánaśćie lat á dobrze/ y porządnie y odważnie/ ták w swey źiemi/ iáko w Hordách Tátárskich wszytkich [...]. StarWyp D. Rozmaryn, niby Rosmarinus, iż lubi mieysca nad morzem, nad wodą czyli że rozmarza serca do wesołości, ile do aktow zażywany weselnych. Na zimno zbytnie nie iest trwały, w cieple miernym ma bydź konserwowany. ChmielAteny III 435.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ coś [jest] tak trwałe jak wodna bańka »coś jest nietrwałe, kruche, kończy się nagle, znika«: Na zdrowiu szczęście zawisło człowiecze […] Zdrowie zaś ludzkie tak trwałe na świecie Jak wodna bańka, gdy deszcz idzie lecie. MorPamBar I I, 332.