Słownik XVII wieku

Słowniki:
SStp (tuż), L (tuż), SWil (tuż), SW (tuż), SJP (tuż) notują
SXVI (? ), Kn (? ), T (- ) nie notują

Formy: tuż

Znaczenia:

»bezpośrednio, zaraz«: Zá dźiewiętnastym rázem Graff Mánsfeld/ ze czteremá tyśięcy ludu co celnieyszego/ w piąćidźieśiąt piąći okrętow/ podiáchawszy nas obległ/ pięćiory szańce tuż zá stárą Dźwiną dosyć mocne/ y bászty w nich cztery wysokie vsypawszy/ z sześćiu kárton cáłą pięć niedźiel do nas strzelał/ trzykroć o szturm do brany nászey się kusząc. BiałłozorList Av. O cię grá idzie: iuż y tobie biádá: Kiedy tuż podłe gore v sąsiádá. BudnyBPow 67. Potym gdy mu szcżęście posłużyło że został Krolem Syciliyskim/ záwsze do stołu kazał ták gotowáć/ żeby przy złotych kubkách/ tuż stały y gliniáne dzbánuszki BudnyBPow 110. Przy sobie psa, co przy niem tuż bieżał, wiernego, Podjezdka zaś pod sobą miał ladajakiego ArKochOrlCz I 148. Bo Amálektyká y Chánáneycżyk tuż przed wámi są/ y poleżećie od miecżá: Bo dla tego/ żeśćie śię odwroćili od Páná/ nie będźie PAN z wámi. BG Lb 14, 43. Drogiemi i kosztownemi przyozdobione obiciámi/ miánowicie Conterfekty kunsztowne/ ktorych wykład/ tuż záraz ná brzegách wypisány stoi. DelicWłos 88-89. W tym iednę zbyt Páńską/ práwie Krolewską obaczysz Salę/ przy wyśmienitych y bogátych wielu Pokoiách/ tuż przy ślicznym y niezmiernie wesołym Ogrodzie/ DelicWłos 255. Dla czego postánowił áby nie sámego dnia 14. pierwszego miesiąca Xiężycowego Zydowskiego święcono Wielkanoc: ále w Niedzielę tuż nástępuiącą po dniu 14. tego miesiąca, ktorego dnia Chrystus Zmartwychwstał: BystrzInfChron 10. Drugi tuż blisko Meczet iest, gdźie CHRYSTUS Pan ostátnią iadł wieczerzę: ChmielAteny II 533. Drugi raz dnia tegoż nadszedł, toż samo zastał spectaculum: aż dnia trzeciego iuż zastał owę kupę rozlazłą y zabitą żabę ziemną wielką; tuż zaraz znalasł Kamien, otarszy y ochędożywszy, zaniosł do domu, ktory w domu Gretterow był konserwowany, y wielom pożyczany, ale wziąwszy zastaw 50 álbo sto złotych valoris. ChmielAteny1755 I 661.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ tuż tuż »bardzo blisko«: Zá ktorym kiedy tuż tuż nástępował: ChełHWieść C3. Tuż tuż przed sobą masz obecność iego/ á obecność ze wszelką mocą y władzą/ istotnie przytomną. BujnDroga 195.

Słowniki:
L (tuż), SW (tuż), SJP (tuż) notują
SStp (- ), SXVI (? ), Kn (? ), T (- ), SWil (- ) nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1610

Formy: tuż

Znaczenia:

1. »blisko, obok«: W tenże czas i Awokon tuż i z Oliwierem, Awin i mężny Otton z cnem Berlingijerem, Wszyscy do Rodomonta konie rozpuścili I w piersi go i w boki drzewy uderzyli. ArKochOrlCz II 5. A gdy go rozciągniono/ aby go bicżmi bito/ rzekł Páweł do Setniká ktory tuż stał: BG Dz 22, 25. Wszystka się Moskwa z Ostrogow dziwiła/ Gdy do Smolenska ta rzesza wchodzila/ Ráda by była/ ále nie dospiáła/ Szkodziła: bowiem tuż nászych widziáła. ChełHWieść C. Owychći to buyno wyniosłych Szezepow wyborny á tuż pádaiący owoc. DanOstSwada 15. Tam są Theby Tesalonickie, Gory, Olympus y Pindus, Pelius, Ossa, tuż Tempe, wesołe mieysca nád rzeką Peneus. ChmielAteny II 439.

2. »już«: Posłano páná Pomáekiego Podstolego Lwowskiego do Bialey z instructyą od K. I M do kozakow Zaporowskich/ ktorzy tám/ gdy sie tuż Biała poddałá/ tyránstwá y mordy chćieli czynić BielDiar C2v.

3. »zaraz?«: Lecż Pelaea wyprzedzi odemnie rzecz práwi/ Gospodarz z gospodynią tuż uchá nádstáwi. ChełHGwar A4v.

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1665

Formy: tuż

Znaczenia:

»obok«: CAietta iest to iedne Miásteczko/ álbo klucz Páństwá Neápolitáńskiego/ tuż Morza leżące: DelicWłos 192. w Pomienionym Páłácu/ álbo Rátuszu/ tuż Drzwi gdy się do Gmáchu Praesidentá albo nastárszego Przełożonego wchodzi/ iest ieden okrągły kámień/ DelicWłos 259. W koordynowaniu pomnieyszych części obserwuią Architekci, áby podobne sobie, tuż siebie niebyły. BystrzInfArch B4. Trzecia: czemu y nayodlegleysze objecta, ná przykład słońce záchodzące zá gorę, álbo domostwo, widzi się tuż gory tuż domostwa? BystrzInfCosm E2v. Jednę ich część lokował niżey tuż Empyreyskiego nieba. BystrzInfCosm B4. Siodmą Persis, teraz Farsistan tuż morza Perskiego. BystrzInfGeogr D3v.