Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1610

Formy: cz. ter. lp 1. os. tuszę; 3. os. tuszy; lm 3. os. tuszą; tuszą; ~ cz. prze. lp m 1. os. tuszyłem; 3. os. tuszył; lm mos 1. os. tuszyliśmy; 3. os. tuszyli; ~ im. wsp. tusząc; ~ nieos. cz. prze. tuszono

Znaczenia:

1. »obiecywać sobie; spodziewać się; ufać, wierzyć«: 25 Do Minská gdzie I. M pan Hetman polny Krolá I. M. witał/ y rádził áby Krol I. M. bez odwłoki ku Orszy sie miał/ żeby tym spieszniey kwarciáne y ine roty (ktorym prędko tuszył bydź w Orszy) wiadomosć wźiąwszy o drodze K. I. M. postępowáły ná mieysce popisowi náznáczone. BielDiar A. Stanu bárzo żacnego vszánowáć muszę/ Dla słusznych przyczyn wszyscy wiedzą o tym tuszę. HofmańPor Aiji. [...] Sżeyn zawárł się był w iedney baszćie/ tusząc sobie podobno/ że miał iáko w pole wymknąć [...]. RekupSmol Aiijj. Tuszylismy sobie dobrze/ iáko nas Seyn iák dudy nádął/ á ze wszytkiego nic tylko śmiech: zgołáby Seyn godzien nagány/ że słucháć nas niechciał [...]. NowinyMosk D3v. To dziwna y godna rzecz ponderácyey/ czym sie ták srogie woysko żywić ná stánowisku będzie/ y w obozie gdy w gromádźie stáną: zwłaszczá koło Dunáiá trawy y w Wołoszech wygorzáły/ y wyschły bárzo: áleć on sobie tuszy ná Vkráinie konie wytuczyć/ ábo dalibog wysuszyć: co day Boże. StarWyp A4. Rzecze tedy Podkanclerzy. Iuz tez teraz tak tuszę dosyc się dzieje Affektacyiey WSMSCi. PasPam 146v. Powiedzieli że z tego nic nie będzie bo my tu mamy kogo Prowiantować y postaremu nie wysyłali nikogo Nie tuszyli bo żebym sie odwazył natrzec na Miasto gdzie stoi kupa konfederatow. PasPam 166v. Ufał [król] wSiły ktore miał y tuszył sobie powiązac tych wszystkich co przy Lubomirskiem, byli y iego Samego. PasPam 192. Rybak [...] usiadł nad brzegięm wziął piszczałkę począł bardzo pięknie grać tusząc sobie ze na owę iego melodyią wyidą ryby na Piasek y nabierze ich sobie co potrzeba. PasPam 200v. Ja się wydziwić nie mogę, że moje listy dotąd nie doszły Wci, moje serce: a ja dziś już w Żółkwi, spodziewając się być tam dotąd, tuszyłem mieć responsy. SobJListy 106. Z Wárszáwy 16. przeszłego wyiácháli byli [...] Commissarze od I. K. Mśći uproszeni do Łowiczá ná ziazd ktory 18. przypadał, ále byli ieszcze názád niepowroćili, prze odeśćiem Poczty, y dla tego efctum [!] iego trudno było ieszcze wiedźieć, tuszono iednák dobrze przy łásce Boskiey [...]. WiadWarsz_1698_1III 1. Luboć i ja tak tuszę, że krom proźby mojej, Mile tę pocztę przyjmiesz z zwykłej łaski twojej A twoj genjusz pięknej twarzy przyzwoity, Barziej niż dar uważy afekt niepokryty. TrembWierszeWir II 240. Iednak nie tuszą, áby z Moskwą tego lata ad seria belli przyisć, miáło, chybá ná przyszły rok, iak będą mieli nádzieię Tráktatu z Persem, o ktory się Porta usilnie stára. GazPol 1736 94 11 nlb.

2. »robić nadzieję, rokować«:

Rekcja: komu

Mam ja w Tobie nadzieję i serce mi tuszy, Że przecię nazad prędko nieprzyjaciel ruszy, Że mię z moich trudności, Panie, wyswobodzisz I upadem zawisnych oczu mię ochłodzisz, Dasz ulgę w Twoich skrzydeł łaskawej zasłonie, Aż w tym niechęć i bystra zapalczywość spłonie. ArciszLamBar I 387. Gdy go Mátká ieszcze w-zywoćie nośiłá, słyszáłá często iákoby w-zywoćie iey szczęniątko szczekáło. o co, gdy się turbowáłá Mátká, poćieszył ią duchowny ieden: tusząc iey: że miáłá Káznodźieię porodźić; co się i zpełniło. MłodzKaz 22. [...] Trybunał Rádomski odpráwuie się w Wilnie, ná ktorym Prezyduie I. W. I. M. P. Szczuká, Podkánclerzy W. X. L. ále mu nie tuszą żeby doszedł do końca, bo się wiele w Skárbie Interesantow znáyduie [...]. AwDrez 2. Generała Baurá z kárteczá postrzelono, nos y gębę mu w poł wyrwáło, temu nie tuszą życia. EksprBat 2.