Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: TYLA, *TELA

Słowniki:
L (tylapod: ?), SWil (tela; w in. znacz.), SW (tyla, tela), SJP (tyla) notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują

Formy: tyla; tylą; tela

Znaczenia:

1. »tak wiele«: Iż Pan Krystus wykupiwszy nas swią krwią/ odnawia też nas Duchem swoim S. ná wyobráżenie swoie: ábysmy tyla dobrodzieystw doznawszy/ po wszytek czas żywotá nászego z wdzięcznośćią Páná wielbili: y ku czci iego żyli. RybMKat 38. Nietrzebá ponere rumores ante salutem, ále wszytkę w tym rad swoich zásadzáć moc należy, vważywszy, iż Rzeczposp: tylą przećiwnosćiámi zmordowána, co może dáie, á zátym nád to co może wyćisnąć więcey ná niey niepodobna [...]. LubJMan 94. Czekaszli: aby Caezar Panstwo złozył Sam; co się tylą woien o nie srozył? MayChrośSup 85. Bowiem nigdy pożytku nie uczyni tyla Cały rok, co w godźinę zła uszkodźi chwila. BarPotArg1697 92. O ieśliś moiego kochánia Wdzięczen kiedy/ y tylá poświęconych nocy Wiecznym nászym roskoszom/ dobądź wszytkiey mocy A dwie strzále nágotuy/ rożnemi ie hárty Prysádziwszy y iády. TwarSPas 22. Jest tedy ná co się wielce żalić/ y ubolewáć/ iż ták wysokiego/ jáko y niższego stanu Pánowie Chrześćiáńscy/ ták máło/ ábo nic nie dbáją o náprowádzenie tyla tyśięcy dusz błędnych/ y w ślepoćie swey zákámiáłych ná drogę zbáwienną/ do czegoby jednák Rámię świeckie bárzo wiele dopomoc mogło. LewekList A2. My wierzymy tyśionc innych Rzeczy / ktore Rozumem naszym rownie tak pojonć niemożemy / jakoli y to na Przykład: że rownie taż właśnie Manna albo Chleb Niebieski w tela tyśiency Ludźi Ust zawdy była to / co kto chćiał / a pożondał w Kśiengach Mondrośći 16. v. 21. a tym podobne. HackPraw 302. Człowiek sám, iako náyprzednieyszé podobno dziéło Natury, iuż pod tylą względami poznany, nie godziénże iest uwági pod tym względém, że mówi? KopczUkład 24. Niechay kto chce sądzi coby z tąd za nieporządki wyniknąć, i zamieszania być musiały, gdyby tyla tysięcy ludzi, honor swoy, i reputacyią tracić musiało, gdyby Farmazonowie, podług żądania P. Hellmunda taiemnice swoie wyiawić mieli [...]. PerzMyśli 118.

2. »tak samo wiele«: Konni Edwowie do Cezárá sie wroćili/ ktory to odpráwiwszy/ Lábiená z trzemá zastępámi y z dwiemá tyśiącmi konnych na lądźie áby portow bronił/ żywność opátrzył/ coby sie we Fráncyey dźiało słuchał/ wedle czásu y potrzeby rádźił/ zostáwił/ sam z piąćią zastępow/ y tyląż konnych/ ktore był v Fráncuzow posádźił/ przed zachodem słońcá po morzu sie puśćił/ y lekkim Afrykiem żegluiąc/ iż ten iákoby o pułnocy wiać przestał/ potym iácháć wedle potrzeby nie mogł/ ále wáłámi dáley znieśiony/ ráno po lewey ręce Brytánią iuż przeiecháną vyrzał. CezWargFranc 98. A zá tym też/ ták wielą groszy/ iląby czerwony złoty y taler był táńszy niż teraz/ tedyby też ná każdey kopie káżda rzecz przywoźna tylą groszy byłá táńsza. GostSpos 16. Falconeta Bastarda, wyrzuca 3. funty żelázá, tylą też prochu ptászego, długa iest 30 Calibr, to uczyni 8 stop. waży 13 1/2. Cent: nieśie wedle pospolitego wyrychtowánia 498: wedle wagi 249.: wedle nawyższey elevatiey 2969. krokow. UffDekArch 14. Lichtarz złoty, ktory z śiędmią gáłęźi y tyląż pochodni, ná południowey Częśći Kośćiołá połozony był, ktore pochodnie z przezroczystey Oliwy, wednie y w nocy nie prestánnie gorzáły, świećiły y wszytkie świątnice oświecáły. AdrJeruz 75. Dzien potym, tylá osob w tákim domie martwych było, wiele rázow ten piekielny myśliwiec trąćił. MuthWier 31. Mow o kochany Jezu do serca mego tylą ięzykami ile ranami, tylą słowami, ile naydroższey krwi twoiey kroplami. JaroszBł 78. Trzeba oparzyć tylą wody ile sałata może naciągnąć, aby znowu narosła, ostudzić, i zaprawić oliwą, octem i pieprzem. EisenNauka 75. Kolce, y darciu w kiszkach bywa ratunkiem, sok iego biorąc po cztery łyżki z tylą Wina. BiretWiad 117.

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1676

Formy: tyla

Znaczenia:

»tak bardzo«: Najgorszy Nero tyla nie zaszkodzi, jako król, co go za nos kłamca wodzi. PotMuzaKarp 26.