Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»takiej wielkości, tak wielki albo tak mały«: Tyli/ tylki. Tantus […] ták wiélki. […] Tantusdem […]. tylkisz. Kn 1168. Owá śił obrzazg czuiąc z tylemi kupámi: Rzecze Perseus/ gdyż mi gwałt czynićie sámi/ Z nieprzyiaćielem ná waz iuż nałożyć muszę. OvŻebrMet 110. Gadek tym czásem pełno: ktoby tylim sprostał Ciężarom? y po tákim krolu krolem został? OvŻebrMet 375<365>. [...] Gdy wojsku tak wielkiemu trudno jednym szlakiem, Dla przepraw i żywności, ciągnąć; trudno ptakiem Przelecieć, jednak nie wątp, panie, na włos tyli, Wojsko cię Zaporowskie nigdy nie omyli [...]. PotWoj1924 88. Na was oczy wytrzeszczył świat z niezmiernym cudem, Że tyla garść z tak wielkim w szrankach stoi ludem. PotWoj1924 238. Ale choćbyśmy mieli i wozy, i konie, Choćbyśmy położyli ten zwyczaj na stronie, Uważ, jako tylemu wojsku ciasne przeście Przez nasz most; bylibyście pewnie w Bukoreszcie, Nim się za most przekolem”. PotWoj1924 328. Przyszedł tedy podiazd szczęsliwie nazaiutrz po owym przysłanym Towarzyszu wchodził do Obozu z Tryumfem Niosąc Rozwinioną Chorągiew Nieprzyiacielską y pędząc przed sobą powiązanyh więźniow kupę tylę prawie iako y samych było gdy presentowali wiezniow naszło się woyskowych siła do Regimentarza y iam tez był. PasPam 92. Doszło to Woiewody że od siebie obiecował 50000. Chwycono się tego zaraz się tylego szacunku upominano, y musiało tak bydz. kiedy negabat tylo dac broniąc się zem ia to obiecował dla tego że by się był ułakomił y wypuscił mię. PasPam 100v. A ty co, królu, z tylą garścią ludzi? PotMuzaKarp 18. Potym: od B ku T, weżmiesz tylą część cyrkułu CTB, wiele ma mieć śćian figurá podobna do rysowánia ná dáney linii, (tu przypada część osma) y niech będżie TB. SolGeom I 137. ZBierz summę kwádratow obudwoch śćian tryángułu ostrokątnego, y z niey wyymiy kwádrat Bázy: ostátek pokaże wiele niedostawa polu kwádratá, ná báżie tryángułu ostrokątnego, do polá ták kwadratow śćian drugich, iáko y do polá kwádratu, ná báżie tryángułu krzyżokątnego, między tylimisz śćiánámi postáwionego. SolGeom II 94. Ale, [odpust] iest odpuszczeniem tylego kárania czyscowego, ile kârania Czyscowego utrąciłby sobie ten: któryby wedle starych kanonów kościelnych, za swoie grzéchy pokutuiąc, pościł o chlebie y wodzie, przez 7. lat naprzykłád, albo przez kilkanaście albo kilkadziesiąt lát. WieczorProm 18. Przez Miasto Nilus rzeka kilką przechodźi kanáłami, cysterny nápełnia dla wygody, á przytym ośm lub więcey tysięcy Wielbłądow wozi wodę w beczkach skurzánych, tylich iák nasze, ktore przedaią w Mieście, daiąc záto Pásży Kairskiemu pewną summę. ChmielAteny II 651. [...] Florenc widząc z dále Pogány k sobie bieżące/ niechćiał więcey ufać koniowi swemu/ ále wnet zśiádszy z swego poimał koniá Alámpáthowego ktory był godzien tyley wági srebra/ ile sam záważyć mogł/ tákiey cnoty ten koń był. HistOt F7. Tyli. Tylki. so gross, so klein, si grand, si petit. T III 2368. Gdyby zaś tył, czyli Posladek Dziecięcia był wielkim, i iuż wszedł w Miednicę; na ten czas Akuszerka starać się będzie odchylaiąc kość Ogonową, zrobić większą przestronność, Międzyszew razem takoż odpychać powinna; skoro zaś pośladek do tyla wyidzie, że będzie mogła dosiądz boków pachwin palcami, tedy wścibi w obydwie po iednym, lub dwa zakrzywione palce, zaleci rodzącey dopomagać i dziecię tym sposobem wyciągnie. MichNauka 140-141.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ tyli... ili... (sz. zm.): Tám/ z szeroko rozpádłey źiemie/ wypadł nagle Achilles/ tyli/ ili/ gdy był żyw/ zwykł bywáć […]. OvOtwWPrzem 526. Chciejcie mię w tym, proszę was, rzemieślnicy sprawić: Czy zrobić, czy zrobioną rzecz łacniej poprawić? Każdemu wiara w jego należy rzemieśle: To wiem, że sznur przebrawszy, nie nadstawią cieśle; I piekarz, ili doma bochen wyjmie z pieca, Tyli przedaje, darmo na rynku zaleca. PotMorKuk III 27. Ná tłoczenie wody do gory ćienką rurą, tylichże śił potrzebá, ilich ná tłoczenie przez rurę 10, 50 y 100, razey grubszą; byle obiedwie były rowney wysokośći, y tłoczek był iednákowy. SolArch 136. To, zem chciał odmienić ow porządek (iákozem y odmienił) zeby w kázdą ćwierć roku, dźień był tyliź ila noc á noc tyla ili dźień. AndPiekBoh 162. […] Oni y wąsy golą, zbytek serce tráći, Tylismy ogoleni, ilismy kosmáći, Ani cupryná, áni; pomoże Peruka, Kto się kocha w pieszczoćie? proźno sławy szuka W obcych kraiách: kto Domá, nie ma do niey chęći? PotPocz 171. Surowość więzienia tyla szczegulnie być powinna, ila iest potrzebna, aby oskarżony nie uciekł, albo do tego, aby doyść zbrodni dowodow. BeccarWagaPrzestęp 142. Więcey ieszcze: ponieważ moc Państwa zależy na liczbie Obywatelow, ten, ktory się z kraiu własnego do inszego przenosi, czyni Społeczności, ktorą porzuca, krzywdę dwoynasob tylą, ilą siebieboyca. BeccarWagaPrzestęp 210. Z tąd, kiedy prostokąd mieć będzie stopę 1 szerokości, a iakąkolwiek liczbę stop długości, liczba stop kwadratowych w tym prostokącie zamykaiących się będzie tyla, ila była liczba stop długości. HuillGawArytm 90. Takim iesteś, i tylim będziesz (puść odłogiem Ostatek) iakim iesteś i ilim przed BOGIEM. MinZbiór 49.