W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 22.10.2024
TYSIĄCKROĆ I licz.
Słowniki:
SStp, SXVI, Kn, T, SW, SJP notują
L, SWil nie notują
Formy: tysiąckroć
Znaczenia:
1. łączliwość z czasownikiem, przymiotnikiem i przysłówkiem »tysiąc razy«: Rozumieią iákby miał skárby wielkie/ ták w szátách y w kleynotách/ iáko też y w złoćie: y że też ma skłády ábo sklepy bárzo wielkie. gdy pisał do krolá Portogálskiego/ ofiárował mu dáć ná woynę/ tyśiąckroć po stu dragm złotá/ y ludu/ y żywnośći niezliczoną rzecz. BotŁęczRel III 147. Tyśiąckroć/ Millies [...]. Kn 1169. po tyśiąc razy; tyśiąc kroć. tausend mahl. mile fois, très-fouvent. T III 2370.
2.przen. łączliwość z czasownikiem, przymiotnikiem i przysłówkiem »wiele razy, wielokrotnie«: Co jeśli tak jest, którąż, siostry, pójdziem drogą Dziecięcia tego szukać z Matką Jego drogą? Gdzieżkolwiek jest, nie lza iść, wżdyć Go gdzie najdziemy, a znalazszy Go, tysiąckroć ucałujemy. GrochWirydarz 23. Oczekiwáiąc końcá/ tyśiąckroć boleie Smętkiem duszá/ schnie serce/ y wszystko niszczeie. RożAPam 81. Nakoniec obłapił ją sen leniwy swemi, Gdy wynikał biały świt, skrzydły czarnawemi, I ujrzy najsmutniejsza dziewka kochanego Rugiera, co omdlewa tysiąckroć dla niego. ArKochOrlCz III 43. Ale człowiek z przyrodzenia swego dobrego wyniśdź może: á kiedy się niecnotá w ktorym wkorzeni/ á náuká ieszcze ktemu we złe przyrodzenie ábo wychowánie przystąpi/ támiuż tácy ludźie gorszy z tąd bywáią y srozszy/ y tysiąckroć szkody więcey mogą vczynić / niż zwierz dźiki; á to tym samym tylko/ że ludźie dowćip máią/ zwierzętá nie máią. StarPopr 13. A że táka przyiaźń opłaca się dobrze: przeto nie przestáie śilić się áby go tylko mogł rátowáć: y dałby tyśiąc kroć zdrowie swe/ kiedyby go tyle miał/ zá namnieyszą iego popráwę. TeresaDroga 63. Kędysz wżdy owa szczerość/ owa otworzystość Staropolska/ kiedy się ćieszyli sąmsiedźi/ Po szelągu kart gráiąc/ álbo wiec Warcabow O Kasztelanski Stołek/ ktorego tysiąckroć Godnieyszy byli nisz ći teraz Kasztellani Warcabowi. OpalKSat1650 65. Przecię jednak musiałeś minąć Terpsychorę, A otrzymać tysiąckroć wdzięczną Lilidorę. ZimSRoks 12. Równym sposobem i my zasłużyli Tysiąckroć zginąć, bośmy grzeszni byli. Ale Bóg dobry, nie patrząc na złości, Wsparł nas swą ręką zażywszy litości. BorzNaw 68. Daymy to/ że morze ná podźiw vkázuie Swiátu/ y szerokość swoiego pánowánia/ y moc swoiey potęgi: iednák namnieysza łzá/ Człowieká pokutuiącego/ iest tyśiąckroć dźiwnieysza: ponieważ oná wstępuie/ áż do źrzodłá Láski/ do sámego Bogá (ktory ią dáie) á zatym wyżey Niebá. SerreGosiewZwier 32. Dobrześ, zacny starosto, rodzicom swym wróżył: Boś się tam stokroć więcej królowi przysłużył A ojczyźnie tysiąckroć, niż bawiąc się dworem; Coć z wieczną sławą, z wiecznym przyznawał honorem, On Potocki, szedziwem ozdobiony latem, Przed panem męstwo twoje chwaląc i senatem. PotWoj1924 399. Lepiey tyśiąc kroć umrzeć/ niźli przeklętego oczárowánego lekárstwá używáć/ ktore ćiáło uzdrowia/ á dusze zábiia. GdacPan Ccv. To ćiáło/ ktore iáko wygorzáła skorupá bez żadnego pozoru było/ tyśiąckroć nád słońce pięknieysze zostało. BujnDroga 403. [...] Zástanowćie swe biegi: bowiem niepotrzebne Wasze influencye ná truṕy pogrzebne/ Z ktorych iá ieden iestem trup dáwno ostydły/ Y Bogu/ y Aniołom/ y ludźiom obrzydły: Wy mieyćie swe nad ludźmi moc/ y rząd żywemi/ A ia maiąc ranámi duszę śmiertelnemi Pod[!] tysiąc kroć zranioną/ y zabitą práwie/ Nie proszę/ ábyśćie się stáwiły łaskáwie: Wás nie iest mi potrzebny bieg po niebie biegły: Bom nie iest panowániu waszemu podległy. BesKuligHer 10. Diabeł był Wmći. po tey pompie z gwiazdy ná gwiazdę stąpáć, lepiey było tyśiąc kroć wźiąwszy ná się obie niedźwiednie, tąz dźiurą, ktorąś Wmć. wskoczył z skoczyć iáko ieden powiedźiał, despekt, zá despekt, ktorędyś wlazł tędyż wylęż: Niedźwiednią mogłbyś Wmć. wygodźić owemu wczorayszemu Questarzowi, y niebyłbyś w táráśie u tego zápalczywego Siwoszá. AndPiekBoh 14. Kto śmierć w dálszy czás odkłada, tyśiąckroć vmiera. AndPiekBoh 48. Tysiąckroć umrzec wolę niz tu byc kędy się tak dzieje; a patrzyc na Nieprawosc, Fałsz, Kłamstwo, Oszukanie, Tyranstwo. KomPetrozLab N4. Poznaway tedy y opłakuy grzechy twoje ale jednak przymierze łaski Bożey ztobą uczynione we krzćie ńie odrzucay ńie zapominay/ ale tysiąckroć upadszy/ powstań/ do niego śię nawroc: Nawroć się domnie o duszo odporna/ mowi Pan/ a ńie odwrocę oblicza mego mowi Pan/ bom jest miłosierny a ńie na wieki będęsię[!] gńiewał Tosłowo[!] ńiech przekłada serce twoje Bogu/ atak zmiłuię śię nad tobą/ pamiętając na obietnicę swą. EksSum 74. Tyśiąckroć lepiey iest miłowáć Krystusá, niżeli umieć o nim bez miłośći mowić i dysputowáć. ArnKośnMąd 25 nlb. Po długiey bárdzo konwersácyi, y potyśiąckroć poprzyśiężoney sobie wzáiem przyiáźni, y wieczney wiernośći, postánowili iáko nayczęśćiey będźie można widywáć się, tylko żeby pokoiowy Markwesá de Suffex káżdego dniá do Bokinkan przyieżdżał, byle do Pałácu niewieżdżał, dla iákiey suspicyi, á kiedy w oknách JULII w pokoiu náczynia z kwiátámi obaczy, to znák, że HIPPOLIT tey nocy będżie mogł do sekretney przyiecháć forty, ták o wszytkim uradźiwszy, rozeszli się [...]. AulRaczHip 32. Zgrzeszyłem, rzecze, Panie, ach zgrzeszyłem Tobie! Ktoż tę winę z wiecznego karania wyskrobie? Ach zgrzeszyłem! tysiąckroć żałuię żem zgrzeszył! Zem Ciebie BOGA gniewał, á Szatanam cieszył! DrużZbiór 102. W Klasztorze wychowana była. Niewinne iey i szczere serce niedostatek dowćipu byłoby tysiąc kroć nadgrodziło, choćby mniey uwagi była miała, niż w samey rzeczy było. GelPrzyp 46. Sto y tysiąckroć będę cie cáłował: Radęm ci, imęm barziey cie żáłował, Nie zrániłes się kędy; posągáiąc O stárk, o kámien, łáni dokłádáiąc? GuarPastor 87. Porwał się Fingal, i wsparł na puklerzu, Tarcz co Tronmora co w Woynie, w przymierzu Tysiąckroć Iego Oyca podnosiły, Widoki smutne srodze go zmartwiły, Skoro sen zamknął znużone Powieki, Stanoł[!] cień przed nim wdzięczney Agandeki, Duch letko w iasnym Obłoku się wznosił, Twarz zbladłą łzami kroplistemi rosił, Sciągneła[!] rękę, Oczy zarosiła Rzekł czemu płaczesz Agandeko miła? MacphKrasicPieśni E3.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: po tysiąckroć »wiele razy«: Ow tám nárzeka przećiwko Swiátu/ skarżąć się ná iegołakoći[!]/ przeklináiąc iego przynęty: y názywáiąc go potyśiąckroć zdraycą/ Co zá száleństwo! á zá to nie iest zdrádzáć śiebie sámego; mieć społeczność z iednym zdráycą? wszák świát nie nośił nigdy ińszego ná sobie imienia/ y inszego tytułu: ná coż się kármić iego słodkośćią/ kiedy gorzkość iey widomie truie Dusze? SerreGosiewZwier 7. Kto się/ mowię/ w-ten czás nie zádźiwi? kto po tyśiąckroć tego sobie powtarzáć nie będźie: Hic peccatores recipit, et manducat cum illis. On to Bog/ z-ktorym się człowiek ták ládáiáko obchodźił/ ktorego zá nic sobie nie miał: on/ mowię/ Bog z-tym człowiekiem ták się łáskáwie obchodźi. KaczyńKaz 274. O, po tysiąckroć gorszy niżeli Judasze! Dowiecie się, gdy będzie koło tego kweres, Coście mieli w dzisiejszej zbrodni za interes! PotZacKuk I 570. Niemász/ y po tyśiąckroć/ niemász wątpliwośći/ Aby kiedy miáłá bydź cnotá bez zazdrośći. CiekAbryz C2v. Vpádam przed Boskim obliczem twym Boże moy/ a raczey potyśiąckroć umrzeć/ niżeli te grzechy powtorzyć y w iawne ich okazie wdawać się wolę, etc. etc. BujnDroga 45. W czym uważ iáka to iest krzywdá Boska, i że to iest báłwochwálstwo w rzeczy sámey. Reflektuy się tedy, czy nie ták záżywasz stworzenia. Jeżeli ták: Záwstydź się żałuy, przeproś Stworcę twego, postánow popráwę: Vznawam Boże moy, i potyśiąckroć chwalę nieskończoną twoię dobroć, hoyność i miłość, żeś mi dał wszystkie do używánia rzeczy stworzone, ktore dla pożytku mego záchowuiesz, i w nich, i z niemi dla mnie robisz, i nieiáko mi służysz z niemi [...]. MorawAmb 15. Iáka to wielka śiłá, áledwie te dźiwy Skroćiłá y sprżątnełá śmierdzące pokrzywy, Więc że się Akt odpráwił dobrze ná tey Scenie Nie Lutnia lecz Kośćioły niechay nocą Pienie Stworcy swemu: I ráźem wybijáią dzwony, Niech będźie po tyśiąckroć Bog nász pochwalony. ŻuchOgłos P2v. Dokończyłá ták wielkiey rzeczy, długa rozmowá Xiążęćiá z Pirrusem, pod czás małey ugody; ktora byłá zászłá, po znieśieniu Turkow przy bramie mostowey. Tám álbowiem, oświádczywszy mu po tyśiąc kroć uprzeymość swoie, y stáránie, ktore miał około fortuny, y iego prawdźiwego szczęśćia: powiedźiał mu tyle, y ták przenikáiących rzeczy: y umiał ták dobrze skłonić serce iego, przez słowá, prośby, y obietnice swoie [...]. MaimUstHist 53. My, twoi poddani, Na nędzę skazani Za grzech Jadama, Ciebie, Pana mościwego i dziedzica nasego, witamy, Tobie pokłon nas poddanski jako Panu oddając, rzucamy Się pod twe nózecki Święte, w pielusecki Te uwinione. Dziękujemyć po tysiąckroć za tak wielkie dobrodziejstwo twoje, Ześ ty sobie będąc Panem, Bogiem, Stworcą, na wsechmocność swoje Nic nie respektował, Aleś się darował Nam mizerakom. RozPasOkoń 314. Mam ja sam oryginał projektu z plenipotentami księcia kanclerza ułożonego do dekretu kondyktowego, na którego oryginału rzetelność jako ręką moją własną i ręką Floriana Łyszczyńskiego, ze mną w Nowogródku będącego, pisanego po tysiąckroć gotów jestem przysiąc, że ten, a nie inny projekt do tego dekretu kondyktowego był ułożony i napisany. MatDiar 810. ▲ tysiąckroć razy »wiele razy«: Bo ieśli nas potrzebá visitowáć/ tedy Tysiąckroć razy więcey Starszych co nád námi. OpalKSat1650 128. O szcześliwy y niewymowny Boskiey dobroći wynalazku! Ten sąm był beśpieczny sposob utrzymánia ná wieki żywotá wiecznego, ażeby był Bog w ludzkim ćiele; gdyby álbowiem naturá ludzká z Bostwem złączona przez iedność, nie miáła była fundamentu w Niebie, iuż ná źiemi stokroć, y tyśiąckroć rázy, złość nászá pożytek tákiego zbawienia, znowu y znowu zgubiłaby była. LubSMom 16. Jáko i sámemu náwet Páwłowi S. śmieią niektorzy przygániáć, że trochę zbytnią, (iáko to człowiek) gorączką, Piotrá S nápominał, i to nie o naymnieyszy uszczerbek wiáry (bo w tey, ieżeli samże Páweł S, i káżdy nayostátnieyszy Apostoł, po potwierdzeniu Duchá S, pobłądźić nie mogł; dopieroż bárźiey tyśiąc kroć rázy Piotr S.) ále o iákąś nieszczerość, i nieodwagę. SczanPrawda 97. W sam czas, kędyby musiał bić Jzraelity, Abszyt bierze od Krola z dobrey służby kwity. Dziękuie BOGU nie raz, lecz tysiąckroć razy, Za uchowanie od tak szpetney grzechu skazy. DrużZbiór 68. ▲ po tysiąckroć razów, po tysiąckroć razy »wiele razy«: O zárobiłeś potyśiąckroć rázy/ Ná wiekuiste dusze swoiey skázy: Tkniy sie w sumnienie/ á obáczysz snádnie/ Ześ iuż był nie raz głębiey piekła ná dnie. TwarKPoch C4. Więc twe serce ku sobie tą pokrzywką sparzam I po tysiąckroć razy uprzejmie powtarzam, Że w tym pasie, którym Bóg związał serca nasze. Póki nas późna starość z niego nie rozpasze, Nowe co raz miłości będę pletła paski, Żebym miłość i twoje pozyskała łaski. PotFrasz4Kuk I 394. Że tak często, tak srodze, po tysiąckroć razów, Żydom Stary, nam i ten, i Nowy obrazów Testament zakazuje, dopieroż bałwanów, Nie mogłem ich u Żydów znaleźć i poganów (I chybaby na świata trzeba jechać końce, Kędy jeszcze nie doszło prawdy bożej słońce), Aż tu, gdzie go prawdziwi wyznawamy chwalcy. PotFrasz3Kuk II 517. Za co dziękowac po tysiąc kroc razy Powinien byś mi, y bydz pokornieyszym A nie winowac mego Konsulatu Musiałoli się stac co dla Senatu [...]. ChrośKon 75. Jeżeli zaś za poświęceniem i charakterem osobliwsza łaska Boska w ciebie nie wnidzie, aby tylko pod faworem przywileju najpierwszej strasznej ofiary Pańskiej na moment zajrzy, a ty jej w sobie nie utrzymasz, zginąłeś na wieki, nieszczęśliwy po tysiąckroć razy kapłanie Boga swojego, duszę i tak wiele inszych tyrańsko zawiodłeś. MałpaCzłow 226.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: AW



W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 22.10.2024
TYSIĄCKROĆ II licz.
Słowniki:
SStp (w in. zn.), SXVI, Kn (w in. zn.), T (w in. zn.), SW (w in. zn.), SJP (w in. zn.) notują
L, SWil nie notują
Formy: M. tysiąckroć; B. tysiąckroć
Znaczenia:
»składnik liczebników wielowyrazowych, który oznacza, że liczbę określoną przez liczebnik stojący po nim należy pomnożyć przez 1 000«
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: przen. tysiąckroć sto tysięcy »bardzo wiele«: 11. Y widźiałem y słyszałem głos wiela Anjołow/ około oney stolice/ y onych zwierząt/ y onych stárcow: á byłá licżbá ich/ tysiąc kroć sto tyśięcy/ y dźieśięć kroc sto tyśięcy/ 12. Mowiących głosem wielkim; Godźien jest ten Báránek zábity wźiąć moc/ y bogáctwo/ y mądrość/ y śiłę y cżęść/ y chwałę/ y błogosłáwieństwo. BG Ap 5, 1112. ▲ przen. po tysiąckroć tysięcy razy »bardzo wiele razy«: O bodayże mię były pierwey wszytkiego świátá ćiężary przyćisnęły/ stárły/ i wniwecz zniszczyły; ániżelim ia tobie Zbáwićielu moy/ iaką ćięszkość/ moiemi kiedy zádawáć miáłá grzechámi. Potyśiąc kroć tyśięcy rázy żáłuię tego/ [...] Boskie serce twoie/ náyniegodnieyszym grzechu moiego ćiężarem/ ućisnęłá. SkibSnop 65-66.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: AW