Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1609

Formy: bezok. udawać; ~ cz. ter. lp 3. os. udaje; ~ cz. prze. lm mos 3. os. udawali; ~ im. wsp. udając; ~ nieos. cz. prze. udawano

Znaczenia:

»mówić, twierdzić kłamliwie«: A w tym cnotliwi Polaći pod Cárá oblikiem/ Vdawáli iże vszedł iednostáynym krzykiem/ Zebrawszy niemáłe woysko rum do Moskwy szykiem. PieśńSzuj Av. Ználázły się miedzy námi przećiwnego Ich M. PP. Hetmánow zdánia/ ktorzy nie smákuiąc stárszych swych rády/ ięli miedzy żołnierstwo opácznie vdáwáć/ y rożnie/ iedni że nas PP. Hetmáni chcą ná mieśne iátki wydáć/ drudzy że chcą vćiekáć/ trzeći/ że źle rádzą/ bo Tátárom niepodobna vyśdź/ lepieyby przez Prut Bukowiną: záczym ná woysko pádłá niesworá/ y rożne rozumienie [...]. SzembRelWej A4v. [...] Wypuszcżáią Iezuići od siebie niektorych dla wielkich yrożnych przyczyn/ wolnymi ie czynią od slubow zakonnych/ mocą stolice Apostolskiey; (ktora to wypuszczánie przez ták wiele Papieżow ták wiele rázy pochwaliłá/ y vmocniłá) gáni to P. Pleban/ opácznie vdáiąc że to czynią dla tego/ áby nimi osádzáli Kosćioły y Plebanie: áleć sie tá przycżyná nie náyduie wreiestrze przyczyn tych/ dla ktorych Pápieżowie moc dáli Generałowi Iezuickiemu/ wyzwaláć od slubow zakonnych. SzemGrat 44. [...] iáwny Wállenstein zdraycá iest Páná swego Cesárzá I. M. iáko ná nieprzyiaćielá/ z ktorym się złączyć chce/ co godźiná wygląda/ iáko fałszywemi praetensiámi onych do siebie záćiąga/ y wielkie recompensy obiecuie/ vdáiąc iákoby Krol Węgierski gwałtem nád wolą Cesárzá I. M. w pole ćiągnął/ y iáko przy Cesárzu stáć przećiwko Krolowi Węgierskiemu chćiał [...]. RelWall A5 [A3]. Potym sam Cesarz wyiechał tákim porządkiem y ordynkiem/ máiąc koło śiebie dość żołnierzá dobrego/ młodego/ świetno/ ármatno/ zbroyno/ konno/ stroyno/ bogáto/ dobrych chłopow. Y vdawáli Turcy/ że wszytkiego woyská Tureckiego oprocz Tátárskiego/ iest po ośmkroć sto tyśięcy: iákoż sroga rzecz y w polu nieprzeyźrzána tego byłá; á to wszytko ná przelewánie krwie Chrześćiáńskiey tá szárańca wyieżdża. StarWyp A2v-A3. Zołotaranko [Zołotarenko] z woiemi kozakami o trzy mile tylko był podczas okazyiey podiazd iego był y patrzał na bitwę. tak udawano. PasPam 108v. Iedzie tu Towarzysz związkowy [...] udaie że to do Rotmistrza Swego [na Biało] Rus przebiera się. PasPam 123v. Skonczyła się tedy kommissyia Lwowska gdzie poległ Paweł Borzecki. Substytut z Wiąskowy kawaler wieli non sine Suspitione veneni [nie bez podejrzenia trucizny] tak udawano. PasPam 187. Wrocił się szczęsliwie za Granicę. Alec go potym kozactwo sami między sobą utłukli Udaiąc że go pokrzywdził w zdobyczy. PasPam 276v-277. Tak Udawano że ich y Niekrzywdził w niwczym tylko że miał zdobycz wielką ktorey mu Oni inakszem sposobem wydrzec nie mogli asz Zbuntowawszy się. PasPam 277.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ fałszywe udawać rzeczy: PasPam 175v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Cudze zá swe vdawáć/ błazeństwo. KnAd 112.