Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1608

Formy: lp M. ż uraza; D. ż urazy; B. ż urazę; ~ lm D. m urazów; ż uraz; B. m albo ż uż. nosob. urazy; Ms. m albo ż urazach

Znaczenia:

1. »obraza«: Tak człowiek głupi, który rzeczy nie uważa, Prędkim do mszczenia bywa, choć mała uraza. VerdBłażSet 66. Chodziło o urazę Hetmanow y Narodu Litewskiego. PasPam 161. Umyslił IkMSC z Szczerego Chrzescianskiego Serca wszystkie Przeciwko Maiestatowi Swemu do dnia dzisieyszego urazy odpuscić. PasPam 208. Urazy nasze wprzod powinnosci Chrzescianskiey, apotym dobra tey Oyczyzny szczerze daruięmy. PasPam 210v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ mieć za urazę »być urażonym«: Przyidę do Gospody az mi Czeladz powiedaią ze tu był Towarzysz ktory sobie praetenduie ze to iego kwatera y ma za urazę że nieradząc się go stanąłęm tam. PasPam 180v. ▲ wziąć za urazę »być urażonym«: Pili y zazdrowie [...] Czarnieckiego bo bardzo byli wten czas pokorni. Ia tez chciał rekompensować Ludzkość Ludzkoscią piłęm za zdrowie Dołkorunskiego [Dołgorukiego] [...] Oni to sobie wzięli za urazę. PasPam 164v.

2. »pretensja«: Miał Generał Montekukuli [Montecuccoli] urazę do Woiewody oto że wszyscy Officerowie krola Dunskiego z nowemi Werbunkami nie do Niego ale Do Woiewody sciągali się y z tąd brali Ordynansy. PasPam 71. Porozwiązanym związku [...] chorągwie pozwiiano do ktorych większe miano urazy. PasPam 187-187v. Interim Consilia Seymowe tamuią się na prywatnych urazach Pana Słuszki Hetmana Polnego Litewskiego z Panęm Dąbrowskiem Posłęm Woiewody Wilęnskiego. PasPam 283v.

3. »krzywda«: Inych swoich prywatnych krzywd ábo vrázow/ vmieią ná Seymikách dochodźić/ y im k woli ártykuły knowáć: Bogá sámego y domu iego krzywdá/ nie iest táka/ áby o nię słowo rzec/ y iákim ártykułem czynić miano. BemKom 27. Miałbym tu campum doniesienia uraz i krzywd, które dom mój od jm. ks. wileńskiego poniósł, ale nie chcę fatygować uszu w.k.m., to tylko powiem non ad exacerbationem, ale ad iustificationem, a primario to, jako jmć diabłu duszę brata mego oddał. SarPam 199. WIELBLĄD po Łácinie Camelus, iáki jest, żywy iednym, drugim malowány bywa objectum w oczách. Jest bárdzo swoiey pámiętny urázy, y po długim czásie ná swoim pástwiący się Adwersarzu. ChmielAteny1745 I 489.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Bogáty dobrodzieystw twych nié rachuié: Vrázy swé bárzo czuié. KnAd 36.