ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Data ostatniej modyfikacji: 20.01.2022
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1607
Znaczenia: »część uzdy«: W śiadszy tedy ná nim jecháć w pole/ y wielkim kłosem/ Rychćią/ choć ták do czterech Niedźiel: to iest/ puśćiwszy go ná wielki kłos/ ná stáiánie záś wielkie zátrzymáć/ iedno nie wędźidłem choć w gębie będźie/ ále sámym Káwecanem/ to zátrzymánie bydź ma/... PienHip 12.
Miałęm konia Niewielkiego Myszatego [...] kładłem na niego dwie uzdeczki propter casum [na wypadek] zerwania wędzideł. PasPam 104-104v.
...desperować cale nie masz o czym, boć to jest, w rzeczy samej biorąc, bardzo wielki, a bardziej skuteczny postrach na wszystkich, a na złych wędzidło niżeli w egzekucyi tak srogi. KonSSpos 139.
Tak był durny farao, choć w gorącej łaźni, Że go to, co poprawić miało, barziej draźni, Śmiał się Bóg, a na owe narowy i sapy Przybrał wędzidło, przybrał munsztuk wedle szkapy. Zabił mu syna, a ten zaraz spuścił z basu, Każe Żydy co rychlej wyganiać z tarasu. MorszSŻaleBar II 114.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
●
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa:
●
Widzielichmy snopie to ábo miotle w puł Polski zápaloną/ wiele dymu było y kwásu ná oczy wszytkiego Chrześciánstwá/ áż ná końcu fortissima veritas omnia vicit, a potwarz kędyś ná stronie wędzidło gryzie/ Sit nomen Domini benedictum. BirkSkar 25.
Iesli mu tesz kto ziomka nato radzi, To albo Tyran będzie z niego zgryzny, Mszcząc się swych prywat albo successora, Boiąc: będzie kradł, darł, dopychał wora. Albo tak długo będzie gryzł wędzidła, Z ludzmi się swoiey spąchawszy faryny, Rebellizuie, y podniesie skrzydła, Y będzie trzeba zawod czynić iny, Zeby tey rzece przybrać stanowidła [...][. PotSyl 106.
FREIN [...] Frenum mordere (Ciceron prend cette expression au figuré) gryść wędzidła wziąć na kieł [...]. DanKolaDyk II, 61-62.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]