ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 25.05.2023
WŁASNOŚĆ rzecz. ż
Słowniki:
nie notują
Formy: lp M. własność; D. własności; C. własności; B. własność; N. własnością; Ms. własności; W. własności; ~ lm M. własności; D. własności; B. własności; N. własnościami; Ms. własnościach
Znaczenia:
1. »przynależność, posiadanie, majątek«: ...Nie godźiło sie własnosći cżyiey gdy sie iey v mnie vpomniano odmawiáć/ áni sie tego co przyrodzenie nieśie zbraniáć. SpiżAkt 1638. 7 [-go] ejusdem, książę podkanclerzy Radziwiłł, upominającego się p. Bildziukiewicza o swoją własność (bo mu zostawioną majętność pieniędzy nieodebrawszy zajechał), w Warszawie zabić rozkazał. ZawiszaPam 183. niech szlachcic nie wstydzi się wziąć w ręce oręża, jeżeli chce mieć s życia swego spokojny i własności swojej bez zniszczenia ostatniego używać, bo inaczej już by mu się przy niczym zostać przyszło i w ostatniej ginąć nędzy, bez wojennego zostający porządku. PrzestGenRzecz 202.
2. »cecha, właściwość«: Proste Wędźidłá tę własność máią/ że oćiężáłą gębę y kárk dźwigáią/ y ięzyk w swą miárę wpráwuią. DorHip II Aij. Trzćina ná świećie tá celuie zwłaszczá z woli Oycowskiey náznaczona/ tá trwáła v w wonnośći y w vćiesze; dla tego znáiąc tę własnośći trzćiny Dziećineczka/ lubo nie gárdźi rownianką Matki/ przećię się do niey obráca/ wiedząc że trwalsza w swey ozdobie ozdobie. HinPlęsy 372. Ktorych żelesce táką własność miewa/ Choć ráná sroga/ przećię ránny spiewa/ Z tobą Charytes niech iádą/ Y Frąucymer z swą Palládą. KochProżnLir 163. Dlá lepszego wyrozumienia włásności kraiow podsłonecznych, zásłonecznych y subpolarnych wiedzieć trzebá, Iż kraie czyli to południowe czyli pułnocne, ktore są w iednakowey dystancyi od ekwatora, od cyrkułu solstycyonalnego, álbo subpolarnego, iednakowe włáności, roczną czásu rewolucyą, y konstellacyi appárencyą maią. BystrzInfGeogr C3v. COMPETENCE [...] WŁASNOŚĆ, Przyzwoitość, przymiot przez ktory sędzia przyzwoitą ma władzą sądzenia sprawy iakiey. DanKolaDyk I, 331.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Bogáctwá tę własność máią. Mądrego głupiem dziáłáią. KnAd 31.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: PK