ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 10.11.2022
WIERZCHNI przym.
Warianty fonetyczne: WIRZCHNI
Słowniki:
SStp notują
SXVI (?), Kn, T, L, SWil, SW, SJP nie notują
Formy: lp M. m wirzchni; ż wierzchnia // wirzchnia; B. ż wierzchnią; lm Ms. wierzchnich
Znaczenia:
»zewnętrzny; ten co na wierzchu, na górze«: Iáko słońce dlatego w pośrzodku plánet postáwione iest/ áby wszytkim ták wierzchnim iáko też y spodnim/ świátłośći vżyczáło. KunWOb H3. Spodniej ręce izali wierzchnia równa jest? SaadiOtwSGul 220. O Wnętrznośćiách bydlęcych. Długo sercá bydlęce żołądek nasz trawi/ Tenże koło żołądka y flakow zabáwi. Iednak y w wierzchnie iego y spodnieysze kraie/ Gorętszem pali ćiepłem/ y wstráwność podáie. OlszSzkoła C3. Czerep wirzchni żółwia indijskiego. Ma na okół calów 112. RadziwHDiar 181. Wierzchnie latorośli potrzeba precz zerznąć, dla uniknienia niepłodności. ChmielAteny III 486.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: suknia wierzchnia, suknia zwierzchnia »ubiór noszony na wierzchu, używany do wyjść na zewnątrz«: Guzow Szarych zzarabiankami do Sukien wierzchnich tuzinow dwa. ArchRadziw 1638 46/4. Wierzchnia suknia długa, od pach száraz [...] bez wćięćia w pas, nákształt deliey [...] szeroka y przestrona, y płotnem álbo kirem cále podszytá, dla Obozowych niewczásow, y dla odźieźy dobrey w chorobie. FredKon 41. Człowiek [...] odźiany dobrze od głowy áź do stopy, dwie suknie máiący, to iest iednę spodnią, á drugą zwierzchnią, przytym Opończą, szablę dobrą, álbo Páłász v boku, łádownicę odwudźiestu czterech łádunkách, y prochownicę dla podsypánia prochu. FredKon 71. Druga [sc. córka] do tego wzięła suknię wierzchnią, płótna lnianego łokci 60, do tego wzięła krów dwie i jałowicę. ActScabVet 140.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: PK