Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1.relig. »dzień poprzedzający święto kościelne lub inny ważny dzień«: 7. Hospodár przyiáchał do Woyská/ przyięty od Ich M. PP. Hetmánow solẽniter vczęstowány od I. M. P. Kánclerzá y vpoiony (iam żáłował żesmy Wigiliey Pánny Naświętszey nie vszánowáli) stánął poniżey rzeki swym obozem podle nászego. SzembRelWej Av. Rodzic moy kochany umarł [...] w Wigilią S. Barbary do ktorey on miał wielkie Nabozenstwo. PasPam 249. 7ma 7bris to iest w Wigilią Narodzęnia Nayswiętszey Panny iak we Snie, wgorączce lezącego trząsnęło mię cos zaramię. PasPam 279v. Cyrolik rzecze mozec to z masłęm choc Wigilia Spytąm do czego Wigilia? Powiedzieli że do Nayswiętszey Panny. PasPam 280. Wieczór zaś, ponieważ wilia była Bożego Narodzenia, o godzinie siódmej jechaliśmy do kościoła św. Marka. BillTDiar 165. Ojciec dobrodziéj mój do Wilna schorzały przybywszy na poratowanie zdrowia swego, tamże Anno 1678 w wilią. św. Jana Chrzciciela dysponowany od jks. Mętyckiego kanonika smoleńskiego, o godzinie szóstéj z południa światu oddał aeternum vale, Bogu salve, życia swego rok sześćdziesiąty przepędziwszy. ZawiszaPam 11. Drugą tu rzecz pilno notowác potrzeba: że iak Łacinnicy w pierwiastkowym Kościele, tak Grecy po Bogu, Chrystusie Panu, y Matce Nayświętszey, zawsze naybardziey Męczennikow Swiętych wenerowali, znać po Wiliach postanowionych do nich y Pacierzach klęcząc mowionych... OtwFDziejeCzech 251. Drugą tu rzecz pilno notowác potrzeba: że iak Łacinnicy w pierwiastkowym Kościele, tak Grecy po Bogu, Chrystusie Panu, y Matce Nayświętszey, zawsze naybardziey Męczennikow Swiętych wenerowali, znać po Wiliach postanowionych do nich y Pacierzach klęcząc mowionych... ChmielAteny IV 36. u Łacinnikow Figury przy Kościołach y drogach są wysokie, z Krucifixem rżniętym, á u Grekow są przy ziemi bez Krucifixow, albo z malowanemi. Łacinnicy wigilie swe odprawuią często przed Swiętem, á Grecy w same Swięto, iakoto na Scięcie S. Iana Chrzciciela, y na Podwyższenie S. Krzyża; obie te Swięta, choć by w Niedziele przypadały, postem ie w sam dzień solennizacyi weneruią. ChmielAteny IV 81. Było to w wigilią Nowego Roku, a potem nastąpił rok 1756. MatDiar 603. W Wigilią Koronacyi Król w Assystencyi Duchowieństwa i Senatu idźie pieszo w Processyi na Skałkę z Zamku, błagając Majestat Boski za zabićie S. Stanisława od Antecessora jego Bolesława, za którego excess Monarchowie Polscy przez 215. lat nie byli koronowani aż do Przemysława koronowanego w Gnieznie R. 1295. ŁubHist 142. W wigilią Koronacyi Krol każdy odprawiać powinien drogę z processyą. SzybAtlas 161.

2. »pieśni śpiewane w przeddzień jakiejś uroczystości, obrzędu«: Polska wam opowie [...] jakie oppresyje Ślachcie, braci swej czynił [dwór], śpiewając wigilie nad tłustą jałowicą i srokatym wołem, Co jego stołu zawsze bywało pozorem. NiewdzŚwięc 45. VIGILES, Priéres qui se disent pour les morts la veille de leur enterrement.) Funebris naenia pro mortuis, funebris naeniae. WILIE zá umarłych przy ciele przed pochowaniem. DanKolaDyk II, 582-583. To opisawszy, wracam się do opisania tego, co się po śmierci ojca mego działo. Ciało najprzód śp. ojca mego dziadowie szpitalni rasieńscy obmyli, a potem przybrawszy, złożone było w stołowej izbie. Księża marianie zaraz zaczęli wigilie śpiewać. Zaczęli też zjeżdżać się sąsiedztwo dla nawiedzenia ciała. MatDiar 402. Po odprawionych licznych przez różne Zakony Mszach S. i po odśpiewanych Wigiliach, Summę Biskupim obrządkiem śpiewał Xiąże Imć Szembek Biskup Koadiutor Chełmiński;... GazWil 1771 37 2 nlb.