Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1606

Formy: ? wojenny; ~ st. równy lp M. m wojenny; ż wojenna; n wojenne; D. m wojennego; ż wojennej; n wojennego; C. m wojennemu; ż wojennej; n wojennemu; B. ż wojenną; n wojennego; wojenne; N. m wojennem; ż wojenną; n wojennym; Ms. m wojennym; ż wojennej; n wojennym; lm M. nmos wojenne; D. wojennych; C. wojennym; B. nmos wojenne; N. wojennemi; Ms. wojennych; W. mos wojenni

Znaczenia:

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiMiejsce nad Warszawę nie może być insze, a czas, życzyłbym, żeby na Trzy Króle dla tym prędszego około wyprawy wojennej zakrzątnienia się. SkryptWojCz II 267. ...podobniey było żábie Ezopowey zrownáć sięz wołem wielkośćią/ á niżeli iednemu konikowi polnemu by naywiętszemu z woiennym koniem... NajmProg D3. Widzę konia kamiennego Na słupie, coś wojennego, Z marmuru dziwna robota... JarzGośc 71. Poślę mu potem karty nie tak płonę I nie lutennym dźwiękiem nastrojone, Ale wojennej trąby, która dzieła Będzie po świecie jego roznosiła. MorszAUtwKuk 77. Seym záś ten drugi Wárszawski, Seym snać będźie woienny; niechże Bog w-Troycy S. iedyny, zá szczęśćiem i Panowániem W. K. M. P. M. M. da, szabli Oyczyzny tey, iuż Krolom zpolney, przynamniey tak wiele Nieprzyiaćioł Krzyża S. ná placu położyć, iak wiele iest powtorzenia liter w-tych wszystkich Kazaniach moich. MłodzKaz 4. Żeby zaś słodkim dawney wolnośći y przywroconey spokoynośći zażywaniem wszystkie Stany y Państwa Rzpltey iako nayprędzey oddaliwszy woienne niewczasy podług kondycyi y Praw w Traktaćie przytomnym, za zgodą stron opisanych ćięszyć się mogły... TrakWarsz D2v. Szmer wprzód, a potem słowo na pokojach stawa, Że wojenna się zewsząd gotuje wyprawa; Pierworodnych wprzód zwołać i ludu starszyny, I z nimi wodzów mężnych, znakomitych w czyny, Zgoła, co było ludzi do wojennej zwady Stanąć kazał przed siebie do tajemnej rady; Tak państwa obszernego i rada być mnoga Musiała, i cnych ludzi wybornych moc sroga. JabłJHistBar II 527.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ wojenna Bellona: Nie uprzedzili nikędy mnie inni, Marsa z woienną, mam swiadkow Belloną, A gdy od woyny wiek mnie wolnym czyni, Widział mnie Ratusz. PotSyl 75. Woienna Bellona Zamysłu swego nikomu nie powie, Poki odemnie nie weźmie mandatu, Czy do ostrego brać się ma bułatu. DrużZbiór 450. ▲ architektura militaris, architektura wojenna: Architectura Militaris to iest Budownictwo Woienne Albo Obwarowanie Zamkow Miast y mieysc roznych. NarArch 1. Architektura [...] dzieli się na Architekturę Kościelną [...] Na Architekturę woienną. Do ktorey należy fortece zamki zakładać, y mieysca przeciw nieprzyiacielskim inkursyom fortyfikować. BystrzInfArch C4v. ▲ architekt militarii, architekt militaris, architekt wojenny: Ingenier (albo) architect militarij ktory Mistrzem iest zakładania fortece, a ten ma bydz y Mathematyk. NarArch 39. Architekt Militaris Ingenierem Nazwany. NarArch 79. Atoli bez pracy iuż zkomputowany od Architektow Woiennych wymiar tychże linii następuiaca okazuie tablica. BystrzInfArch G1v. ▲ artykuły wojenne: Artykuły Woienne y pismo nizey napisane otrąbiono dla wiadomosci wszytkim. PiasRel 22. Wszystkich Artykułow woiennych, tak przerzeczonego, iako inszego porządku przestrzeganie, nie tylko do Rotmistrza albo Porucznika, ale do Chorążego. FredKon 31. Artykuły woienne dla woyska Polskiego opisane przez konstytucyą roku 1609. BystrzInfStat N 2v. Artykuły albo Konstytucye wojenne Hetmańskie, jako od Radziwiłłow Hetmanow, osobliwą maią powagę, tak szczegulnie od Godnosci Twoiey biorą swoię wieczność. ArtWoj 1 nlb.. ▲ wojenna akademia: Philip Macedończyk syna swego z młodu zaraz w woienney Akademiey do Spraw Ricerskich instruował. KalCuda 20 nlb.. ▲ budownictwo wojenne »sztuka wznoszenia fortyfikacji, jak np. murów obronnych, umocnień ziemnych itp.«: Wielki wtym błąd ludzi pospolitych, ktorzy lada Walmistrza co wał kopie albo co trochę rozmiaru umie, lubo budownictwa Woiennego, albo domowe[g]o] Indzienierem nazy waią [...]. NarArch 79. Architectura Militaris to iest Budownictwo Woienne Albo Obwarowanie Zamkow Miast y mieysc roznych [...]. NarArch karta tyt..

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ ekonomia wojenna: Ekonomia woienna [...]. T III 334. ▲ amunicja wojenna: 800 palisadow zwieść kazał, tudzież wszelkim dostatkiem zywności, y ammunicyi woienney Garnizon tuteyszy opatrzył [pan Reymić]. GazPol 1735 29 6 nlb. [...] Woyska wielkie Rossyiskie z Amunicyami wielkiemi woiennemi y wiktuałami [...] ustawicznie na Ukrainę masieruią [...]. GazPol 1736 96 5 nlb. ▲ wojenny aparament: Okręty zapaliwszy ie zbili y zatopili [żołnierze Cezara], a drugie dwa gwałtownym następem ze wszytkim Ludem y woiennym apparamentem wzięli. SzołHist 15. ▲ aparat wojenny (sz. zm.): Na wojnę [...] z działmi i aparatem woiennyn, jeżdżą [Polacy]. NiemPam 104. Kazał [Eneasz] [...] zabite[go] trupem bez wszystkie[go] rinstunku y Woienne[go] apparatu armatury Same[go] tylko wiesc. HerbOr 406. Rozumieią iednák niektorzy/ że apparáty Woienne Kufirsztowskie zmierzáią do odebránia Rymberge z rąk Holenderskich. MerkPol 279. Brzmią bębny po miasteczkach; szeleszczą Warstaty Co zywe się w Woienne sobi Apparaty. PotWoj 34. ▲ baszta wojenna ruchoma drzewiana: Baszta woienna ruchoma drzewiana. [...] une tour de bois dans l’ ancienne fortification pour l’ aprocher des murailles des assiégez. T III 27. ▲ wojenna broń: Na 15,000 wojska jest rynsztunku porządnie bardzo złożonego generałów dawnych wojenne bronie. ZawiszaPam 82. ▲ baszta wojenna: Máchyná/ vide Ogromna rzécz/ Básztá woienna/ Táran/ Szopá woienna. Kn 378. ▲ baszta wojenna ruchoma: Básztá woienna ruchoma: ábo Máchiná do murow/ [...] Ambulatoria turris [...] Subrotata turris [...] Turris mobilis [...] Oppugnatoria machina [...] vide Szopá woienna. Kn 17. ▲ okręt wojenny: Lubo tam iest port Spokoyny y Cichy ale przecię nieprzystępny bo do Samych Bulwarkow okręt wielki woięnny nieprzystąpi Chyba te małe okręty kupieckie Szmagi trzeba tedy do Okrętu wozić się. PasPam 68. ▲ pora wojenna (sz. zm.): Jeśli zaś o to, że czas i pora wojenna ustawa, mrozy, śniegi i słoty ustawicznie, tedy cośmy się gdzie indziej mieli dzielić kwaterami zimowymi, dzielmy się tu na tym miejscu w granicy nieprzyjacielskiej, ponieważ sian i innego pożywienia będziemy tu mieli z potrzebę. SobJListy 583-584. [...] w Zimie Woysko sposobić trzeba, azeby zaraz iak nastąpi woienna pora, do zazycia gotowego było [...]. CzartListy 109. ▲ potrzeba wojenna: Mogłbym tákie plagi przytoczyć/ ktore potykáły tych/ ktorzy kościoły Kátholickie łupili. Miánowicie Hálberstádá Xiążę Brunświckie/ ktory ściągnął rękę świętokradzką do Zákrystyey iedney bogátey w Niemczech/ y statuę złotą z niey porwał Swiętego iednego/ żártuiąc z Swiętych/ á potrzebą woienną się wymawiáiąc. Czy to nie skarał Bog tego łotrzyká prędko? BirkNagr 46-47. Wpotrzebie woienney rowny wSliachectwie Sliachcicowi tilko obok stanąc ma a plebeusowi zadnemu miedzi sliachtą Stawacsie obog niegodzi tylko miedzy Czeliadzią Sliachecką [...]. TrepNekLib 11v.