Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»ze wszystkich stron kogoś lub czegoś«: [...] Hetman sam práwie iuż od strachu do ucieczki się miał/ gdy grzmot zbroynego ludu ná powietrzu wokoło Zamku był z podziwieniem słychany [...]. ŻędzKom 13 nlb. W około Kopiyniká mur nieprzełomiony/ W szyku stoi z żeláznym: gdzie w zbroi złocony Wyniozszy się z bułáwą Hetmáni Podczásy/ Sam gromi/ sam przywodzi/ y pohance strászy. TwarSLeg 20. Koło iásne wokoło miesiącá. etc. Halo, corona, circulus circa sidera. Dignas. SzyrDict 113. Anglikowie wielkim sumptem Dunkerk fortifikuią/ y pewne piaskowe págorki w około niego zwálą/ chcąc Fortecę (iáko zowią) Reálną z niego vczynić. MerkPol 85. Rynny dla spływania wod Mosięzne Złociste a wokoło tego balassy y statuy tak ze na rogach takiesz zMosiądzu agrubo złociste. PasPam 60-60v. Gdzie będzie chciał kopać [nabywca ziemi], tedy w około barci każdej na pręcie gruntu nienaruszonego zostawić powinien będzie. InwPuck 173. [...] w około rány trzebá záwsze kłáść plastry chłodzące, áby zápalenia nie dopusczáły. PromMed 130. Wokoło tegoż Umarłego Morza brzegi i góry na 5 mil żadnego z ziemie pożytku nie czynią dla ewaporacyi zaraźliwej tego bajora, które na kształt fetoru piekielnego ustawiczne z siebie wypuszcza wapory. MichIKalRzecz 91. Po zakończonéj wojnie z Turczynem posługi Paleja tantisper nie potrzebowała rzeczpospolita, a do tego periculosum quid było owego sąsiada chłopa trzymać, który nie tylko ordynansów hetmańskich nigdy słuchać nie chciał, ale téż i dobra różnych panów wokoło Chwastowa leżące do swoich intrat akkomodował, i ledwie co z wielkich panów komu z nich intraty pozwalał brać, a swoim na konsystencye ich obracał Kozakom. OtwFDzieje 15. Mury około miasta podobnym także sposobem rujnowali [żołnierze], i baszty murowe, ganki w około murów, i co tylko na murach od drewna było. OtwFDziejeCzech 185.

Znaczenia:

»ze wszystkich stron kogoś lub czegoś«: Są tám [w Antiochii] przécię iescze cáłe mury bárzo piękne z błánkowániem wokoło/ po ktorym mogą chodzić podle siebie trzy osoby/ y bárzo wiele wież. BotŁęczRel I 204. [...] kiedy pola okryją białe wokoło śniegi, a śrzon ostry pospina na brzegach komiegi, [...] tu suche, tu mi drewka nieście do komina, a na stół czarę piwa abo flaszę wina. MiasKZbiór 327. [...] przed Bramami pobudowałbył od pola Nieprzyiaciel Zręby własnie iako komory tak iz przez te zręby niebyło przystępu chyba wokoło podle muru ciasna Vliczka co chłop mogł wynisc [...]. ŻółkPocz 15. Stoją wokoło niebiescy dworzanie: ten, co Chrystusa bierzmował w Jordanie, przed wszystkimi się na czoło wysadził i jako ochmistrz wszystek dwór prowadził. TwarKPoch 43. [Korecki] Natárczywie do onych sunie się siepáczy [...] á iáko pieniesty srożeie Niedźwiedź na Erymáncie/ gdy z telu y w czoło/ Zgráiá go Ossocznikow obskoczy w około. TwarSLeg 35. Tak y gęs zywą oskubioną posadziwszy na ognisku oblozyc wokoło ogniem a zimney wody aby ustawnie pieła dodawaianc [...]. GrodzMisc 122a. Podnieś w około oczy twoie, á obácz, wszyscy ci zgromadzeni ku tobie przyszli. KorRoz 12. Obory z gruntu zrujnowane; jak drewnem, tak i snopkiem znacznej poprawy potrzebują; wokoło jednak są baliki, lecz popróchniałe, także i słupy. InwKal I 475. To [miejsce niedaleko pałacu królewskiego], bukszpanowym parterem i sawinami na kształt cyprysów wyniosłymi wysadzone, kamienna balustrata wokoło ogradza. LubSArtPol 184. [Suchotnikom] następuiącym Balzamem w około żywot smarowano. BeimJelMed 522.