W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 20.07.2023
Warianty fonetyczne:
WOLENTARZ,
*WOLONTARZ ||
WOLENTARIUSZ ||
WOLUNTARIUSZ,
WOLUNTIER
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1625-1626
Etymologia: <
łac. voluntarius>
Znaczenia: »wojak służący bez żołdu; ochotnik«: ...na ten czas Polsky Hetman Stanisław Żółkiewsky z quarcianem zołnierzem y Volontariuszow niemałą gromadą na Sarnowcu oboze[m] lezał czekaiąc na przyscie szkinderbaszy y Tatarów. OssJŻyw rkp. 19v.
...ich to własna Reguła iáko się powiedźiáło/ wiárę między pogány szczepić/ miedzy Heretyki y Schismátyki oney bronić/ á między Kátholiki przez náuczánie młodźi wszkołách y cwiczęnie ich/ wykorzeniáć grzechy/ y złosć wszeláką/ á nabożeństwo iáko na bárdźiey rozkrzewiać; ále tesz y dla tego że woluntáryuszow pomagáiących dobru pospolitemu/ pismo święte/ y káżda Rzeczpospolita wielcę á słusznie pochwala. SzemGrat 132.
Żołnierz dobrowolny/ Woluntáryusz. Voluntarii milites [...] Euocati milites. Kn 1446.
Woluntariusze dobrze staneli, alie ich tez legło zaraz więcei siedemdziesiąt. VorLetSkarb 270.
Woluntáryuszow/ y Ochotniká wprędkiey potrzebie może być w Woysku więcey/ ábowiem káżdy szláchćić/ nie tylko Pan ná Vkráinie iest ták porządny/ że konie/ Czeladź y insze Rynsztunki ma pogotowiu... FredKon 92.
Ochotne Woysko Stroy kratki Wolęntarz to iest w Ciele Ludzkim Affekt Moia wielce MScia Panno, ktory od inszych zmysłow zadnych nieprzyimuiąc Ordynansow swoią własną rządzi się Imprezą I na ktorą kolwiek stronę zechce y sąm siebie y Serdeczną moze nakierować inklinacyią. PasPam 80.
Przyłączono tedy Loznych do Wolęntarzow. PasPam 103.
Luzni z Wolęntarzami tak odwaznie wpadaią na szyki ze ledwie Tatar tak natrze z goła wewszystkich sroga była ochota. PasPam 106v.
Pytam co to za ludzie powieda ze woląntarze Pana Muraszki. PasPam 154v.
Miech więm co za interes albo raczy praetensyią macie do Rzpty bywszy woląntarzami. PasPam 155v.
Bywaią u nas w Polszcze żołnierze, co ich Woluntaryuszami zowią, czegoż się po nich spodziewać? MłodzKaz IV, 316.
Tych voluntáriuszámi zwano, ktorzy się dobrowolnie zá Panow swych biiáli. AndPiekBoh 17.
Przybiegli do Częstochowy hostilissimo animo; natrafiwszy szlachcica Zdziesiulskiego jadącego do miasta po chléb, tego zabił niejaki Nawa woluntier, szlachcic szląski hultaj... OtwFDziejeCzech 268.
Woluntarzow tu wiele, lecz nie swáwolnych, bo swą wolę poddaiących Marsowi: Co Szlachcic, to szukacz sławy przez słuzbę woienną: w ktorey innych animowáć, sami z iedney sławy, nie z żołdu profitowáć maią in animo. ChmielAteny II 690.
...szedłem na Łebedynec, gdziem wziął z sobą P.Dunina za Woluntera... RadziwUDiar A2.
Die 29 Czerwca, rowno ze dniem nadciągnął w Łebedyncach z Powołoczy P. Budkowski Rotmistrz Pawołockiego Pułku we dwudziestu Kozakow, przybył też do nas za woluntara JMć P. Prószynski... RadziwUDiar A3v.
...wchodziłem do Miasta y stanąłem przed Jezuitami, kazawszy ludziom stanąc w polu ze wszystkiemi Officerami y woluntarami... RadziwUDiar A4v.
Lecz jako przeczuwało serce me niesprawiedliwość w tym panie, służąc z nim wespół protun królewiczem za wolontera w cesarskim wojsku... RadziwHDiar 85.
◼
Przenośnie:
◼
Wolęntarz to iest w Ciele Ludzkim Affekt. PasPam 80.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Data ostatniej modyfikacji: 20.07.2023
Słowniki:
nie notują
Znaczenia: hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: