W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 03.02.2025
Słowniki:
SStp (
wrąb, wręba),
SXVI (
wrąb),
Kn (
wręb),
T (
wrąb),
L (
wrąb; XVI-XVIII),
SWil (
wrąb),
SW (
wrąb, wręb),
SJP (
wrąb) notują
Znaczenia:1. »nacięcie, wcięcie, kąt, uskok«: Bacząc czárt swe pośmiewisko/ roskazał żeby go śiekierámi (ktorych ná ten czás mośiężnych używáli) w trzaski poszczepili: ále pierwey śiekiery się pádáły/ niżeli krzyż náruszył/ y ták ćięszkim y wielkim rąbániem/ nie było znáć y iednego wrębu y szkody namnieyszey. TorRoz 30.
Windowe wręby/ ábo zawiásy/ gdzié biéguny chodzą. Chelonium [...]. Kn 1262.
Korczak [...] Herb Węgierski ktory polaczy proscy zowią 3 wreby. HerbOr 555.
Albo iáko kiedy kto obaczy/ ze się mu bárzo cháłupá w iáką stronę pochyliłá/ ze z drugiey strony z wrębow y węgłow swoich śćiáná mu dáleko wyszłá/ toć on pewnie podporámi potęznemi náwodźić znowu cháłupę kaze ćieślom/ áby ią w swych wrębách/ y wegłách vstánowili/ y kleszcámi dobrze viąć kaze/ zeby potym z mieyscá swego nie vstępowáłá? GawathKal B2v.
Na ktorym [znaku] Liszka biała otworzoney gęby Miała widok wsciągniona na czworakie wręby. DrobOpow rkp. 103.
Hornowski herbu Korczak [...] z tą iednak odmianą, że mnieyszy wręb na gorze iest, większe na spodzie, a nad niemi kładą podkowę. NiesKor II 372.
Trzeći Syn od drugiego Brata idący, przydaie w tárczy klámerkę o trzech wrębach lub ząbkach tykaiącą się z brzegiem wierzchnim tárczy wewnątrz. KolaTrakt F3v.
Wrąb, g. wrębu. Einschnitt, Kerbe. coche, entaille, cran, entaillure qu'on fait dans du bois pour y arrêter quelque chose. § wrąb u strzały, u łuku; wręby u kusze do ćięćiwy; windowe wręby. wrąb w piorku pisarskim. Spalte in der Schreibfeder. fente de la plume à écrire. [...] wrąb wosku. Wachs-Scheibe. mesure, pain de cire; rond de cire en forme de jatte. wrąb mały. Wrąbka. Strich, Streiff, Einschnitt. raïe, incision. T III 2617.
O głowicy Doryckiey. [...] Troywrąbom dzielącym się na wręby oznacza się na szerokość Modul 1. iak Tab: VIII.
[...] Składa się z dziesięciu członków, które są: Przepaska formuiąca razem głowicę troywrąba, essownik odwrócony, listewka, zębak z małemi wrębami, okapnik z drugim essownikiem, listwa i żłobek z listewką. VigPorząd 19-20.
2. »wycinka drzew; miejsce wycinki drzew; prawo do wycinki drzew«: 1-mo. Jmp. Mankiewicz z Londów Białoborskich według przywileju na lat 40 od JWJMX Kretkowskiego biskupa chełmińskiego a[nno]. 1729, które włóki i morgi ma w nim nadane z wolnym szynkiem piwa i wódki, rybitwą, wrębem do upału; płaci na ś. Marcin kanonu zł. 6. InwChełm 53.
Lasy i bory, tak jak są te dobra ograniczone, oddają się jmp. Sarneckiemu z wolnym jednak wrębem na opał i budynki, jeżeli będzie potrzeba, jw. jmp. starościny zostawuje się. InwKal II 176.
Wrąb [...] wrąb w leśie cudzym. freyer Holz-Schlag im fremden Walde. afoüage, m. droit d'usage dans une fôret; le droit qu'on a de couper le bois. § wrąb mu w leśie na budynki na opal pozwolono. T III 2617.
WOLNY WRĄB. To mieysce w lesie, w ktorym pozwala się wycinać drzewa. Urzędnicy maiący dozor nad wodami i nad lasami, pilnuią takich mieyść. Dzieli się ordynaryinie las na mieysca takie pozwolone, i na inne w ktorych są potrzebne do budowli drzewa. Kupcy ktorzy sobie zakupili wolny wrąb w cząstce iakiey lasu, powinni wycinać drzewa w czasie sobie wyznaczonym. DuhMałachJSpos 43.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]