Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: WRZANIE

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1692

Formy: lp M. wrzenie; B. wrzenie; N. wrzaniem; ~ lm M. wrzenia; Ms. wrzeniach

Znaczenia:

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiCzemu niektore rzeczy gdy wrą gęstnieią, drugie rzednieią? Gęstnieią te z ktorych przez párę częśći subtelnieysze precz odchodzą: rzednieią záiste te ktore cząśtki zklináiące przez wrzenie gubią, álbo suchość trácą. TylkRoz 111. Przydaią, iż te trąby, albo smoki morskie zawsze są złączone z deszczem, z wrzaniem y pienieniem się morza. BohJProg II 137. Ze zimne nawet wrzenia maią swoie ciepło, ztąd się pokazuie, iż znaczny y ciepły dym z nich wychodzi, doświadczył tego Musshembroeck na dwoch ciepłomierzach, z ktorych ieden w rozcieku wrzącym zimnym, drugi w dymie z niego wychodzącym postawił, w pierwszym na 12. stopniow rozciek opadł. w drugim na 10. się podniosł. LisikFizyka 200 (290). Co niektorzy pokazuią, iż może bydź ruch y bieg wspomniony, a bez gorąca iak dzieie się w wrzeniach zimnych, to pochodzi albo z niedostatku cząstek ognistych przybywania znacznego, albo ztąd, że ruch ten, dzieie się tylko w cząstkach większych ciała, y pod zmysły podpadaiących, a nie naydrobnieyszych, ktore y owszem tamuią się w biegu dla przymieszania z niemi cząstek solnych y innych. LisikFizyka 289. Wrzenie (Effervescentia) w ciałach, ktore iest ruch wewnętrzny, gwałtowny, ich cząstek podług Kartezyusza pochodzi od działania materyi subtelney, albo ognia za przybyciem cząstek solnych, gdy bowiem rozcieki zwłaszcza tęgie, iak wyskok saletry, serwaser, y inne wielkie wzburzenie iak przez drobnowidła pokazuie się,... LisikFizyka 417.