Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: WSIĄDZENIE, *WSIĘDZENIE

Słowniki:
nie notują

Formy: lp M. wsiądzenie; D. wsiądzenia; B. wsiędzenie; N. wsiądzeniem // wsiędzeniem // wsiędzenim; Ms. wsiądzeniu; ~ lm M. wsiądzenia; C. wsiędzeniom; B. wsiądzenia // wsiędzenia; N. wsiędzeniami; Ms. wsiądzeniach

Znaczenia:

1. »siodło do jazdy konnej, zazwyczaj bogato zdobione i przeznaczone dla ciężkiej jazdy; rząd koński«: Zjechał od tego z koniem i ze wszytkim wsiędzenim, z barwą falendyszową, zarwawszy i z czeladzi każdego, i beł u Mokrskiego Stanisława pod Pińczowem czwierć roku. TrepNekLib k. 144 (214). Ostatek sług JEo Mci Pana Woiewodzica w bogate wsiędzenia ubrane konie, miedzy temi trzy konie JM Pana Wiazewicza prowadzono. PiasRel rkp. k. 17v. [...] na dobrych koniech w bogatych wsiądzeniach zaiezdzali Nam przez tę milę ludzi przeminąc nie podobna było [...]. PiasRel k. 25. Naypierwiey dwoch pokoiowych JEoMci Pana Woiewodzica Wilenskiego Pan Polebinski y P. Woynitowicz iechało. Za niemi konie iez[d]ne mianowicie JEoMci samego pięc cudnych w bogate wsiądzenia y złotogłowowe dostatnie kapy, szosty w kozackim kosztownym wsiądzeniu odkryto. PiasRel k. 26. Od JMP Madalenskiego Woyskiego [...] Kon kary Dzianet Neapolitanski ze wszytkim Husarskim wsiądzeniem. PiasRel rkp. 49. Zaczym trzeba mu bendzie czym takze zkoni y z wsiandzeniem oddac w czym n[on] peccabimus. OpalKListy rkp. 314. [...] poganin na swój się ustroić Wielki umie bajeran i kształty przykroić Wsiędzeniom Dyjarbeka i konnym ozdobom [...], hordyniec na koniu ułożyć [...]. TwarSWład 293. Nic mi po broni, nic po boju chciwym, Który mnie nosił, koniu natarczywym, Już na złe ludzkie wymyślone sztuki, Strzały i łuki, Pancerz, karwasze, buzdygan, wsiędzenie, Wszystek rynsztunek powieszę na ścienie, A na kopijej, jak na własnej grzędzie, Kokosz usiędzie. MorszZWybór 107. [...] Cos było nakształt sale: z ktorey Kabinetow Dziesiątek: doprywatnych umyslnie sekretow Nusz skarbiec, gdzie rynsztunki: carskie wsiądzenia Alestaynie naywięcey: oczy do widzenia Targały [...]. PotWoj rkp. 195. [...] uczyniłem donacyę, tedy tę in omnibus ac singulis punctis, in toto approbando confirmandoque praesenti ultimaria mea dispositione, rynsztunek mój wszystek wojenny, to jest szable, strzelbę, sahajdak, we złoto oprawny, amalijkę ze złotym łańcuchem et alia praeparamenta bellica seorsivo regestro specificata, tudzież konie moje wszystkie jeźdne tureckie i wałachy ze wsiędzeniami do nich należącemi i rzędami. KoniecSTest 383. Misiurskie Wsiądzenie złociste. ArchRadziw 1695 115/ 2.

2. »wejście do/na środek transportu (na konia, na statek), zajęcie tam miejsca przed rozpoczęciem podróży«: Przeto gęby iuz y kárku dobrze postánowionego/ á ćiáłá wyprostowánego nákłádáć nie wádźi w tákowe czynienie/ z tą ostrożnośćią/ żeby nie zá kożdym wśiędźieniem w tym był vczony/ boby się w nie wpráwiwszy/ y w inszych biegániach k temu mieć chćiał/ á kręcąc y tám y sám do szpetney y szkodliwey wády brał: [...]. DorHip I Hijv . Z pazura, nie widząc lwa, dobry malarz mierzą; Znać po ujęciu broni do razu szermierza. Mądry się jednym aktem, słowem wyda mówca, Z wsiądzenia na koń jeźdźca znać, z poszczwania łowca. PotMorKuk III 91.