Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »usuwanie czegoś za pomocą cięcia, wyrębywanie, wyrąb«: Siekiera iednoręczna do wycinania chrostow, y lzeyszey roboty, pod literą q. NarArch 149. Druga zowie się straż (bo tę koniecznie Hetman porządek kocháiący ma záchowáć) to iest dozorcy álbo Nástawcy/ álbo Ostrzegácze/ ktorzy stawiáni bywáią/ dla vstrzeżenia koło Obozu/ áby w polách/ we zbożu/ we wsiách/ w rozbierániu płotow/ y budynkow/ w wycinániu pożytkowych drzew/ w szárpániu po drogách/ y żeby nie było nikomu szkody. FredKon 23. Stanąwszy osobiście przed prawem rugowem Bartłomiejem Majerskim wójtem jazowskim i przysiężnemi Franciszek Lorek zawołany do sądu, aby się sprawił i dał z siebie ekskuzę, co za potrzeba była wycinania lasu na koły. KsJaz 184. Którym impp. Żychlińskim wolne rudowanie i wycinanie zarośli praesente reservatur exdivisione. InwKal II 5. Do chmielu, kapusty, rzepy wieczorami chodzić powinni i stróżą, jak z dawna, odbywać koleją. Do chust prania, sadzenia kapusty, pelenia, osypowania, wycinania, obierania, lechowania etc. bez zacięgu to wszystko zrobić powinni. InwKal II 164. Wycinanie. das Aushauen, Umhauen. l'action d'abatre, de couper; la coupe. T III 2663.

2. »pozbawianie życia kolejno wielu osób, mordowanie, zabijanie«

◆ Związki frazeologiczne: ◆ wycinanie w pień »zabijanie na masową skalę, doszczętne«: Był to taki czas jak w fortecy w ostatnim niebezpieczeństwie będącej, kapitulacją przed ostatnim szturmem, po pogrożeniu rabunkiem i wycinaniem w pień obojej płci ludzi, kapitulującej się. MatDiar I, 786.

3. »wyodrębnianie czegoś z jakiejś całości, wykrawanie, wystrugiwanie, wyciosywanie«: Iest rzecz godná vważenia/ iáko támći ludźie kłáść mogli w mury kámienie nieoszácowáney wielkośći/ y iáko ie stosowáć y vsádzáć mogli bárzo grzecznie w fabrikách kośćielnych (á zwłasczá w kośćiele Virákoki/ y Słońcowym w Kucko) tákże w Támbách/ w zamkách/ nie vżywáiąc żadney stali áni żelázá/ ná wyćinánie kámieni y mármurow z ich gor/ tákże ná wyrobienie ich/ y ná ogłádzenie: iáko ie mogli przyprowádźić y tám y sám/ nie máiąc do tego wołow/ áni koni/ áni żadnych dobytkow: iáko ie podnośili/ trzymáli/ vłożyli/ y vstáwili ná swych mieyscách bez kołowrotow żadnych: [...]. BotŁęczRel V 21. [...] aby za zbytnim obmyślawaniem żupników przez wielką liczbę wycinania bałwanów i brania rumów na miejscach niebezpiecznych ten skarb do zniszczenia nie przyszedł [...]. AktaKrak II/1 108. Piecowym, każdemu z osobna naznacza się na szychtę łoju kęs 1. Drożnym, ci ponieważ do różnych robót ordynowani bywają, jako to do odkrywania promieni solnych, gdy wanda gruba, do wycinania burt dla tramów, także i stopni, do obrywania wand wiszących etc., gdziekolwiek tedy przy jednym kaganku dwóch lub więcej robić nie mogą, tam każdemu ma być wydawany na szychtę łoju kęs 1. InsGór 1743 131. Gdym zszedł na dół po schodach wielkim kosztem wystawionych do jednej i drugiej kondygnacji, widząc wcale solny horyzont, gdzie tylko człek spojrzy, a potym wycinanie bałwanów, pakowanie beczek, windowanie onych i koni, niemniej ludzi, z których ostatnią strach patrzyć ciekawość, tyle nieszczęśliwych słysząc przykładów. RadziwHDiar 79.

4. »zagłębienie, szczelina powstałe w miejscu, gdzie coś wycięto, wykrojono«: Popiąte: Według śladow náznáczonych rubryką, ponárzyna kárby piłką stolárską, y dłotem powycina gwinty głębokie ná poł torá calá álbo ná cal ieden, áby nieosłábiał wálec, y w prowádzeniu wody z dołu nie szwankował głębokim wycinániem. SolArch 152.