Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »odczyszczenie z zanieczyszczeń przez polanie wodą lub innym płynem albo roztworem wody ze środkami myjącymi, np. z mydłem lub ługiem«: Ná kożdym noclegu po wymyćiu nog z pilnośćią opátrowáć/ iesli się gdźie w nogę ábo w kopyto nie obráźił [...]. DorHip I Iiijv. Koń gdźieby spárszywiał, warz Piołun w ostrym y iárkim ługu, tym párchy szkápie wymyway, áżby się zmyły, potym dwá łoty Siárki á łot Gryszpanu Hiszpáńskiego wźiąć, z Stárym sádłem co napilniey zmieszáć, y tym ná słońcu, dwakroć káżdego dniá náćieráć po wymyciu. SyrZiel 347. Weźmi háłunu y grynszpanu oboygá rowne częśći/ vtarwszy to miałko/ zmieszay z miodem. Ktemu przysyp mástyki/ y koralu czerwonego miałko vtłukszy/ á tą máśćią po omyćiu námázuy. Abo szkárłatne sukno spal wespoł z pawim pierzem/ á ten proszek z miodem rozmieszay/ mażże tym po wymyćiu. PedSleszTajem 31. Tylczak iáko leczyć. Aby się tęn nie szerzył w koniu defekt, rospalonym żelázem obrysowáć, te mieyscá, á potym sáme palić krosty, wywárzynámi od gorzałki wymywać zárázone mieyscá, po wymyćiu, młodym másłem ábo śmietáną smárowáć, przepurgowáć konia lekárstwem, według w zwysz pomięnionego opisania, krwie w tym defekćie puszczác nie potrzebá. HaurEk 52. Czystość wszędzie zachowana, porządek nayściśley obserwowany być ma; którego kąta codziennie wymiecienie, y każdego co Sobota wymycie, świadectwo dawać będzie tego ochędostwa tak potrzebnego dla zdrowia zachowania, y tak powinnego dla osob światło y edukacyą szlachetną maiących. JabłAnnaUst 27. Masła i Soli na wszystkich Chorych; kładnie się masła Pudow 20, a każdy Pud po Rubli 3, Soli Pudow trzy; a każdy Pud pu Rublu co wynosi w Rok Dla zakupiénia zieleniny na zimę i dalszych rekwizytow kładnie się na cały rok Na zakupiénie Lekarstwa na cały rok Na Mydło dla wymycia bielizny i umywania chorych oraz na swiatło do lamp i swiéce w rok EinOrg 30. Chcąc iakąkolwiek plamę wyiąć, zmaczay plamę wodą czystą, y natrzyi pomienionym mydłem z iedney y z drugiey strony, po wymyciu plama zupełnie zginie. DośwGosp 162.

◼ Przenośnie: ◼ ŻART 6 Codzień nurkowie mędrszemi sie zstają, Choćże im głupstwo mądrzy zadawają. Przedtem mydlarzów predykantów mieli, Teraz balwierza za ministra wzięli. Wierę, nurkowie nieźle postępują, Gdy tak swą wiarę dobrze promowują. Ów mydła doda do wymycia wiary, Ów będzie płokał trzydzieste ofiary Po lat trzydziestu. PaszkMrTrybKontr 253.

2. »wypłukanie, usunięcie zanieczyszczeń za pomocą ruchu wody«: uważać trzeba w ostatnich krzyształówaniach, ieżeli niepokaże się iaka część soli morskiéy; bo w takim razie salitra powinna bydź odrzucona, iakoteż, gdyby męty z cédzenia pozostałe, dobrze wysuszone, i z wszelkich cząstek solnych oswobodzone przez wymycie, przenosiły dwunastą część iednego łóta, na dwudziestu piąciu funtach salitry. JakubJNauka 56. [...] ten rospłyn przecédza się przez bibułę w insze naczynie; do tegóż naczynia, w którym proch, był rospuszczony, przeléwa się ieszcze ⅓ wody więcéy, na wymycie go, i takowa naléwa się, na męty osiadłe na bibule, dla przecédzenia i zupełnego odłączenia cząstek salitry, pozostałych między mętami. JakubJNauka 78.