Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: ŻURAWI, ŻÓRAWI, ZÓRAWI

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1613

Formy: lp M. n żorawie; D. m żurawiego; lm D. żurawich; B. nmos zorawie; Ms. żórawich

Znaczenia:

»właściwy żurawiowi (ptakowi); będący jego częścią«: Mylą się/ ktorzy te zorawie ábo Boćianie noski/ Ziębiemi noskaámi chcą mieć/ ktore Lácinnicy Geranium odoratum y Acum Moscatam zowią [...]. SyrZiel 717. Napierwey iáchał Mons: Girault, áby porządku od Introduktorá Generálnego podánego przestrzegał. Po nim P. Chłápowski Rotmistrz pieszy I. M. P. Woiewody ná nim żupan átłasowy żołty/ ferezya szkárłatna sobolámi podszytą [!]/ czapká złotogłowowa sobola/ zaponá rubinowa przy piorách białych żoráwich/ buzdygan złoćisty w ręku ná drzewie Indiyskim: przy boku miał száblę turkuszámi sádzona [!]/ pod lewą nogą koncerz tá kąż robotą iáko y száblá: koń pod nim cudny/ śiodło y czáprág háftowány złotem w kwiáty/ strzemioná srebrne szerokie: nágłowek/ podpierśćień tákiż/ wodza łáncuszkow srebrnych barzo piękną robotą. WjazdPar A2-A2v. [...] wszyscy w żupanách átłasowych popielátych/ w ferezyách y czapkach axamitnych źielonych/ pod piormi białemi żorawiemi/ w tenże sposob vstroieni iako y pierwśi. WjazdPar A3v. Szczodrowski Pułkownik polski/ Rotmistrz ná ten czás I. M. P. Woiewody/ ná koniu Tureckim białym w brod fárbowánym/ ceny wysokiey: śiodło czarpák háftowány złotem y srebrem/ ná ktorym mieśiączki máłe srebrne złoćiste: vbrány sam w złotogłow perski/ z skrzydłem białym ná plecách: czapká złotogłowowa sobola/ przyktorey pioro żorawie bárzo piękne/ y zaponá z kámienmi/ máiąc z obu stron przy sobie dwoch paikow po Turecku vbránych/ ktorzy sie puślisk trzymáli/ y śiekierki długie ná rámionách nieśli. WjazdPar A4v. Co wziąwszy za dobry znak pod hetmanem nowym, Oddadzą mu w prezencie drogim złotogłowem Szyty dywan i znaki janczarskiej starszyny Z piór żurawich i sepet do kuchnie faryny. PotWoj1924 259. Dziś, choć pod wiechą żurawiego puchu, Odpuśćcie, proszę, jak po śliwkach w brzuchu. PotFrasz4Kuk I 294.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ żurawi kamień »zgodnie z przesądem starożytnych, kamień trzymany przez żurawia w podkulonej nodze, który w razie uśnięcia ptaka miał uderzyć w drugą nogę i go obudzić«: żoráwi kámięń/ ábo żorawnik Kn 1449.