ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 09.02.2021
ZŁOTY przym.
Słowniki:
nie notują
Formy:
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: złota baba: Przy gębie rzeki Obio iest ieden báłwan stáry iako Bábá trzymáiąc dwoie dzieci ná ręku iedno á drugie v nog ktory obywátele zowią złotą bábą. BotŁęczRel IV 133. W Obdorze tákże Sámoiedzkiey Prowincyi był Bałwan ZŁOTEY Baby, ktorey ná ofiarę bito Ielenie y futrá dawáno Sobole; ciepła to była Baba, bo złota y w sobolách drogich! ChmielAteny II 430. ▲ czerwony złoty:
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: złoty baran: Druga przyczyná [powstania nazwy herbu Junosza Baran], że był w Kościele Iunony Ten obrzędem Pogáńskiem, złoty Báran rzniony. PotPocz 96. ▲ złota wolność »swoboda szlachecka wynikająca z przywilejów, które osiągnęły szczyt w prawie sprzeciwiania się niekorzystnym uchwałom sejmu«: Dawał przykłady dawne ze puko Polacy tak czynili poty floruit złota wolność. PasPam 231v. ▲ góra złota (sz. zm.) »kopalnia złota«: Má ten Potentat złote gory w Mácedonii, w Węgrách ná gránicach Bulgaryi, srebrne gory w Grecyi. ChmielAteny II 489. BOGACTWA tego Monárchy niezmierne z relácyi Missionárzow y rożnych Peregrynántow. Iedni twierdzą, że má Mogol 1500. Millionow Intráty: Herbertus dowodzi, że liczy ná rok Prowentow dwá kroć sto piećdźiesiąt tysięcy Millionow Tálerow bitych. Má złote gory, kámienię drogie z Bengali. ChmielAteny II 590. gora kruszcowa; gora złota, śrebrna. T III 400. ▲ złota blacha (sz. zm.): Pozłocisty/ złocisty/ pozłacány. Inauratus. Auratus currus: auratum tectum [...] Aureolus, auro similis [...] Obauratus [...] Imbracteatus auro [...] Pozłocisty sporo/ ábo bláchą złotą pokryty. Contactus ab auro fuluo chlamydem [...] Auratilis puluisculus [...] Circumlitus auro. Kn 810. W Mieście tym iest [...] Meczet, albo Bożnicá Turecka [...] złotemi obita bláchami we wnątrz po scianách. ChmielAteny II 518. ▲ złota blacha: Czwarte pułki wiedzie Slęzakow y Sarmatow Sam Henryk: na przedzie Złota blacha puklerzem z przyłbice Gorgony Postalonych Rodelach patrzą na wsze strony. DrobOpow 70-71. ▲ złotej wełny baran: Kiedy przed Mácoszyną uciekáią zrzędą Brát z Siostrą [Fryksos i Helle] złotey wełny Báráná osiędą. PotPocz 95. ▲ bot. złoty trank »zapewne płesznik (Pulicaria) lub oman szlachtawa (Inula conyza)«: Zowią go iedni Sláchtáwą. drudzj [!] Chlástáwą/ ini Chlástáną/ niektorzy Pleśnikiem/ Czechowie/ y nami niektorzy Złotym Trankiem. SyrZiel 746. Szláchtáwá/ Chlástáwá/ Płésznik mniéyszy/ Chmiélik/ Złoty tránk. Conyza, Cunilago, [...] Conilago, Psyllium, [...] vulgò Pulicaria minor. Kn 1117.
Związki frazeologiczne: złote runo »w mitologii skóra czarodziejskiego baranka, której zdobycie wymagało niezwykłej odwagi i męstwa«: Niech się odwazny Iazon złotym popisuie Runem. PasPam 80v. Herbowna twoia Nawa więcey meruit swiatu Nizeli owa ktora Iazonowi złote z kolchydy przyniosła Rono. PasPam 205.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Srebrny/ złoty guz nié boli. KnAd 765.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: