Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »godny szacunku, szlachetny, cieszący się sławą, znakomity«: Zacny/ Clarus gloria: clarissimus vir, philosophus. Excellens: excellenti animo ac virtute vir: excellens omni genere laudis: excellens in omni genere virtutis. Illustris vir, civitas, prouincia. Praestans vir: praestantissimus. Praestabilis homo, virtus. [...] Praeclarus Senator. [...] Ornatissimus et splendidissimus suae ciuitatis vir. Amplissimus ordo, locus: amplissima familia. Nobile genus: nobilis locus: nobilis vir inter suos. [...] Nobilis ciuitas. [...] Diuinus vir: diuinus homo in dicendo: diuina et inaudita virtus. Generosus ortus: generosa stirps, virtus. [...] Magnas animas. [...] Animae quales neque candidiores terra tulit [...]. Kn 1361-1362. Miała muzykę swoię y Panięn kilka nascie frucymernych Domow zacnych zPosagami dobremi. PasPam 82v. Tęn zacny kawaler do pułbokow prawie wSwoiey pławił się krwi. PasPam 86v. Nie wiedziałęm do tąd że by w tak zacnym Narodzie Xięstwa Litewskiego mieli się znaydować hultaie. PasPam 135v. Mianuycie kto się z tak wielu zacnych podoba konkurrentow. PasPam 232. Zacny. vortreslich, edel. noble, excélent, illustre. § zacny w cnotę młodzieniec; miasto zacne; dom, ród, człowiek, umysł zacny. T III 2816.

2. »wyborny gatunkowo, pierwszorzędny; świetny, znaczny«: Całe Niebo mierziała [modlitwa] kiedy taką zacną Wiktoryią krolowi Kazimirzowi wyiednała. PasPam 192v. Ładownica została [...] pełna gorzałki zacney. PasPam 238v. WMMPan gdzie dostał ryb zacnych. PasPam 253v. Węsele było bardzo zacne y ziazd wielki. PasPam 257v.

*ZACNA
w funkcji predykatywnej

Formy:

Znaczenia:

»jest dobrze«: [...] tym więcey kożdy masz się cyeszycz yżeś yesth Synem tey Matki, tho yesth Kościoła Powszechnego, który nietylko tak wiele Kroliow, Xyążąth ale y co daleko zacnieysza yesth, wszystkich Świętych Matką spólną yesth, y na ktorey łonie umrzecz, szczęśliwsza rzecz yesth aniżeli się od początku urodzić, gdyż nigdy się nieurodzić lepsza yesth, aniżeli w tym kościele nieumrzecz. KoniecATest 221-222.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]