Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: ŻMIJOWIEC || ZMIJOWIEC

Słowniki:
Kn (żmijowiec), SJP (żmijowiec) notują
SStp, SXVI, T, L, SWil, SW nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1613

Formy: lp M. żmijowiec // zmijowiec; D. zmijowcu; ~ lm D. zmijowców

Znaczenia:

1.bot. »ziele wykorzystywane przeciw ukąszeniom żmii, Echium«: ZMiiowiec ktory y Diablikiem y Zieycem zowiemy/ troiáki iest/ wielki/ máły/ y wodny. SyrZiel 625. Gdy chcesz potężnie wychędożyć pierśi/ y płuca/ z lipkiey/ gęstey/ á kliiowátey flágmy/ korzeń Zmiiowcow we troiey wodźie wárzony/ day ieść/ bárzo prędko ie wyczysći. SyrZiel 627. Zmiiowiec/ abo mniejszy Ziejec. Rozdźiał 96. SyrZiel 627. Zmiiowiec od źmiie/ że nie tylko pstroćinámi/ y rozlicznośćią barw iest podobny. Ale y lekárstwem iest wielkim/ przećiwko tey y iney gádźinie vszczknieniu. SyrZiel 628. Tákże szyię ma pstrą iáko zmiiowiec/ y ztąd nawiska [...] doszedł. SyrZiel 1226. źmiiowiéc źiele/ v. Wężownik 4. Kn 1437. SERPENTINE (Herbe médicinale). Dracunculus. ŻMIIOWIEC, álbo zieiec, czyli wężownik. DanKolaDyk II, 491.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ bot. żmijowiec wielki: ▲ bot. żmijowiec mniejszy »ziele; Draculus minor«: DIablik ábo Zieiec ábo Zmiiowiec mnieyszy listu iest Winne<go>/ ábo Bluszczowe<go>/ káżdy porozdźierány ná dźiesięć częśći spoionych/ biało skropionych; głąb ma prosty miąższy iáko kiy/ wzwysz ná dwá łokćiá rozmáitemi bárwami nákrapiány/ promienie czarne á bronatne máiąc iáko v wężá [...]. SyrZiel 627.

2. »kamień?«: źmiiowiéc kámięń/ [...] Echites: lapis viperae [...]. Kn 1437.