Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: ŻUPAN, *ZUPAN, *ŻUPON, *ZUPON

Słowniki:
SStp (żupan), SW (żupan, zupan, supan), SJP notują
SXVI (?), Kn (?), T (?), L (?), SWil (?) nie notują

Formy: lp M. żupan; D. żupana; B. uż. nżyw. zupan; Ms. zupanie // żuponie // zuponie; ~ lm M. uż. nosob. zupany; B. uż. nosob. zupany; Ms. zupanach

Etymologia: <czes. župan, z wł. giubbone>

Znaczenia:

»ubranie męskie zakładane pod kontusz«: Stało strzelów 600 z rusznicami, w zupanach tylko, kazdy w inkszej sukni. NiemPam 16. Napierwey iáchał Mons: Girault, áby porządku od Introduktorá Generálnego podánego przestrzegał. Po nim P. Chłápowski Rotmistrz pieszy I. M. P. Woiewody ná nim żupan átłasowy żołty/ ferezya szkárłatna sobolámi podszytą [!]/ czapká złotogłowowa sobola/ zaponá rubinowa przy piorách białych żoráwich/ buzdygan złoćisty w ręku ná drzewie Indiyskim: przy boku miał száblę turkuszámi sádzona [!]/ pod lewą nogą koncerz tá kąż robotą iáko y száblá: koń pod nim cudny/ śiodło y czáprág háftowány złotem w kwiáty/ strzemioná srebrne szerokie: nágłowek/ podpierśćień tákiż/ wodza łáncuszkow srebrnych barzo piękną robotą. WjazdPar A2-A2v. Potym jachał P. Piecowski Rotmirz pieszy I. M. X. Biskupa Warmińskiego/ w żupanie atlasowym szkarłatnym/ w ferezjej aksamitnej tegoż koloru/ sobolami podszytej: za czapką aksamitną zapona z piórmi/ jako i u pierwszego Rotmistrza: na koniu też tok dobrym/ i tak przystojnym jako i pierwszy. WjazdPar A2v . A w tem osoba (J. P. Komorowski, rotmistrz kozacki, bardzo staturą, a osobliwie brodą do zmarłego J. P. Krakowskiego podobny) w żupanie karmazynowym atłasowym, w soboliej fereziej z petlicą dyamentową, kita z zaponą za kołpakiem, buława turkusami sadzona w ręku, na dzielnym i bogato przybranym koniu, (a te szaty niebosczykowskie były, które się przy osobie zostały, koń nazad z kitą powrócony), a za tym ciało ut supra. DiarPogKoniec 293. Do krola Zołnierze wstępowali in vesto peregrina posroiwszy się ładnie Zupan z drelichu kontusz także z drelichu. Iubka z raytarskiego koletu. PasPam 79. Ucieka na płowym bachmacie w Rządziku Złocistym iakiś Młokos w Atłasowym papuzym Zuponie. PasPam 95v. Kiedy iuż Chmielnicki gwałtownie następować począł, dlatego rzucali wszyscy owe swoie wymyslne dostatki, [...] Rysie, Zupany Bławatne Kontusze, Pasy Perskie. HistBun 6v. Skrzynká barszczu ná piecu stoi okowána/ A popiołu donicá w kącie málowána. Sam gospodarz w zupanie bárszczowym łatánym/ Barszcz iada/ wbarszczu chodzi/ ktosz iest większym pánem. NowSow D3. Tysiąc ośm set y ośm gwiazd; iako rachuią Astrologowie nayrośleyszych wyszarpnąwszy [...] roskażę przyszyć do żupana swego. AndPiekBoh 129. Posłałem prowizy na Rok przyszły do s. Jerzego temuz Pa[nu] Boryczewskiemu assistentowi Trybunału akkomodacy Atłasu na zupan Sukna. SapADiar 61.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ bachmistrz żup wielickich: DO JEGOMOŚCI PANA WŁADYSŁAWA MorsztynA, STAROSTY KOWALSKIEGO, BACHMISTRZA ŻUP WIELICKICH PotPoczKuk III 400.