Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »zwykły, ustalony, niezmieniony, stały«: Porwali się tedy iam tez wyszedł az niemasz tylko zwyczayna przed pokoięm warta. PasPam 143. Przyszedłszy do Gospody nikogo niemasz ani strzelby na kołkach [...] Tylko zwyczayna Porcyia moia Stoi na Stole z kuchni krolewskiey. PasPam 143. [...] zá nástąpieniem Káwáleryi Moskiewskiey rezolutnie stawáiącey, reiteradę uczynili do swoich Szykow Káwalerya záś Moskiewska awánsowáłá zwyczáynym orderem. EksprBat 1. Nazaiutrz po skończonych zwyczaynych obrządkach obłoczyn, gdy poszła do Przełożoney, ta iey dała czytać list następuiący. Monitor 160.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ aloes zwyczajny: Weźmi Aloesu zwyczáynego ćwierć łotá [...] uczyń bárdzo subtelny proszek, ktory wdmuchiwáy w oko z piorka. VadeMed 76.

2. »charakterystyczny«: Saturnus nie moze się rozszerzac srogoscią I Merkuryusz z Swoią zwyczayną chytroscią. PasPam 272.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ cebula zwyczajna: WEŚ [...] Cybule zwyczayney głowek dwánaście. CompMed 549. ▲ zwyczajny płat: [...] ktore [pieniądze] do dnia dzisieyszego zá 6/8/9 Miesięcy z zwycżáynym płátem po sześci abo 10. Złotych od Stá płácąc/ oddáć y zápłácić będę powinien. DobrPol II, 242. ▲ białogłowska zwyczajna choroba »miesiączka«: Ludziom podeszłego wieku w suchotach iedno iest zyłę, co grob otworzyć. Przeciwnym sposobem, ieżeli suchoty z zatamowanego cieczenia z nosa, lub z piersi hemoroidow, lub zatrzymania białogłowskiey zwyczayney choroby się wszczęły, y do ostatniego stopnia nieprzyszły z niemałym pożytkiem krew się puszcza. BeimJelMed 186-187.

ZWYCZAJNA
w funkcji predykatywnej

Formy:

Znaczenia:

»jest zwykłą rzeczą«: O Miły Bábi Mátheologu toćieś rozumem ruszył iák kurtá ogonem/ á wżdyć według ćiebie/ iesliby ták być muśiáło/ tedyćby bárziey przećiwko rozumowi było do Krwie Ciáło wpuszczáć/ niżeli Krew do Ciáłá bo y naturaliter w Ciele Krwi być przynależy/ nie Ciáłu we Krwi: A iáko w Cerkwi nászey ták w Ko śćiele Rzymskim cząstkę do Kielichá wpuszczáć/ zwyczáyna. MohLit 63-64. Iest to zwyczáyna v Kupcow iż kiedy zá gotowe pieniądze (co oni zowią zá Bargelt) kupuią/ to záwsze tániey towáru dostáią/ á iż nie záwsze gotowiźná będzie/ to ná czás ieden od drugiego bierze. GorAryt 153-154. Zwyczáyna to, że Człowiek chory o tym mowi ná co stęka, tám mowá gdźie boleść: niech iedno kogo bolą zęby, pewnie ná to się naprzod skárzyć będźie. MłodzKaz I, 40. Zwyczajna to pragnąć złota, a uciekać precz od błota: Każdemu to piękne miło, bo to naturalne dziło. StanTrans 7. Zwyczayna Panom swoię sławę lubić, Z swoiey śię mocy i przymiotow chlubić. JabłEzop 30.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]