Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1617

Formy: lp M. woda; D. wody; C. wodzie; B. wodą; N. wodą; Ms. wodzie; W. wodo; ~ lm M. wody; D. wód; C. wodom; B. wody; N. wodami; Ms. wodach

Znaczenia:

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiNa wysoką wieżę wszedł w puł miasta, i w jednej ręce trzymając kubek wody nilusowej, a w drugiej brełę ziemie, wołał... BirkBaszaKoniec 268. Blisko tam gdzieś potoczek był krynicznej wody: Pragnących ten posilił. SatStesBar II 733. Sroka piwa nawarzyła w krężelowej dziurze, A szczygiełek wodę nosił w czerwonym kapturze. Indyk wszędzie burmistrzował, postrzegał wszystkiego, Aby szczury na policy nie pogryźli czego. ZbierDrużBar II 611. Więc iż trudno, jak mowią, płynąć przeciw wodzie, Przyjdzie i mnie swe żagle tej zwierzyć pogodzie I tym wiatrom, ktore mię pędzą do wdzięcznego Portu samej Cypridzie złotej zwierzonego. TrembWierszeWir II 222. ...w pośrzodku piaski rozpalaiące się od upału Słonecznego, drapieżnych bestyi y Jadu mnogość, niedostatek wody, czyni Kray do pomięszkania niesposobny. SzybAtlas 236.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ woda babczana: ▲ woda koleryczna: ▲ woda bzowa:

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ alembik podwójny w wodzie: Alámbik podwoyny w wodzié/ Diploma [...] Duplex vas [...] Balneum maris. [...]. Kn 5. ▲ woda chłodząca: Ktorzy záś piią wody chłodzące/ iákowe są Acidulae/ to iest kwáśne wody [...] záżywáią ich w wielkiey mierze. PetrJWod 35. ▲ woda celteńska: Kobyle y Osle Mleko cum Agua Selterana, czyli Celtenską Wodą pite w dostatku, pomocne w tym razie. BeimJelMed 450.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ jako bańka na wodzie zginąć »szybko zniknąć«: ◆ pragnąć czego jako ryba wody: ◆ wodę a ziemię zostawić: ◆ chodzenie z wodą »oddawanie moczu«: Dziewiąty y ostátni przypadek podczás przypada/ ostrość vryny/ którą rzezánie w pendencie y częste chodzenie z wodą pobudza. ale y ten przypadek rzádki iest przy kąpániu w tey wodzie: częściey więc się przytrafia tym ktorzy onę piią. SykstCiepl 168.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● (war.) od przysł.: Báránie nie mąć wodą. RysProv I, 2. [Poseł Jakub Zieliński do wezyra Hussejma] Nie natoc to nie nato, te wasze zawody Ale tak się zda; nie mąc, zebaranie Wody My iako się raz Boskiey poruczyli dłoni Mamy pewną nadzieię; ze nas ta obroni. PotWoj 133. ● Czásu pogody/ boy się wiélkiéy wody/ ábo náwałności. KnAd 122. ● oliwa w wodzie do gory idzie. das Oel steiget im Wasser in die Höhe. quand l'huile est mêlée avec de l'eau, l'huile surmonte toujours. T III 401. ● Zaymiész mi káczki ná błocie ábo ná wodzie. KnAd 1307. ● Kto ma umrzeć/ i w cébrzé wody utonié. KnAd 381. Ceber, g. cebra. Zober. tinette, sorte d'ouvrage de tonnelier à deux oreilles. § kto ma umrzeć i w cebrze wody utonie, prov. T III 99. ● GOUTTE [...] PODOBNI do siebie iák dwie krople wody iedna z drugą. DanKolaDyk II, 93.