Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »działanie ogniem na co, ogrzewanie, opalanie, także o słońcu: wydzielanie ciepła«: Ciepło Słoneczne vstáwicznem paleniem y wárzeniem/ subtelnieysze y ciensze cząstki oney wody morskiey ku gorze wyciąga. SykstCiepl 73. Medycy [...] ná tymże mieyscu [ciemieniu] zwykli więc palenia czynić y áperturę żelázem rospalonym. SykstCiepl 184-185. Prawo o paleniu, o nieczytaniu ksiąg [...] postanowili, którego sejm nigdy nie stanowił. RadziwKSprawy 577. Nie uznasz srogiey zimy wielkiego dręczenia Ani tez słonecznego zbtniego palenia Tam bespiecznego zycia swięci zazywaią. KodKon 98. Palenie czégo/ Crematio fecis [...] palenie miast/ wsi. Spalenie. Kn 662. Támten cię postem dręczył/ paleniem mordował/ nákoniec strzały w piersiách twych uwięzieniem zámordował. KalCuda 114. Nagnało się ich nate doły gdzie zięmię kopą do palenia. PasPam 54v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ cegieł palenie: Cegła [...] cegieł robienie, palenie. das Ziegel-Brennen. l'action de faire les briques. T III 101. ▲ palenie ciał »kremacja zwłok«: Gdy stos drew, ku paleniu ciáłá iey, wedle zwyczáiu Pogáńskiego, był zgotowany: wyproł pierwey Apollo płod z żywotá iey. OvOtwWPrzem 85. Już stos drew/ do palenia ciáłá/ zgotowano OvOtwWPrzem 124. ▲ palenie ofiary: Pasz przeglądáiąc/ nádeszlismy stáry/ y brudno okopciały/ z palenia ofiáry/ ołtarz. OvOtwWPrzem 230.

2. »odczuwanie bolesnego pieczenia na skutek zmian chorobowych w organizmie«: Euforium w trunku vżywáne przez cáły dzień czyni w gárle pálenie. SyrZiel 208. Zgádze/ y Paleniu w żołądku/ z wylania do niego żołci/iest lekárstwem [pietrasznik]. SyrZiel 1075. Ten bol y palenie ku nocy bárdziey się wzmaga [karbunkuł]. CompMed 601. Julep z Octu [...] służy osobliwie w gorączkách, mieszáiąc z wodą y piiąc, tákże ná palenie w żołądku, y zgagę. CompMed 645. Jeżeli palenie w dołku serca niezmiernie dokucza y dogara: bierz po łyżce Essencyą Pigwową. BeimJelMed 632.

3. »destylowanie, otrzymywanie węgla drzewnego w wyniku procesu niepełnego spalania drewna, także otrzymywanie wódki w wyniku destylacji«: Wodka Włoskiego Kopru. Nayprzystoynieyszy czás do pálenia tey wodki bywa, gdy ná nawiętsze kwitnie. SyrZiel 392. Wodki rozany palenie Rozy całkięm nakłasc w statek iaki y utłuc iam. GrodzMisc 143b. Wodek palenie/ Distillatio herbarum, aedipyla. SzyrDict 83. Przytym dał Wolnosc palenia Wegla w Laszach Panskich nie robaiąc ze pnia tylko z łomisk co Vpada y gniie. KomonDziej 150. I inszych Zbanow Naszych Panskich do Palenia Gorzałek Kazdemu Kto by chciał palic pozwalamy, tylko, aby co Kwartał po Złotych Dziesiec do Skarbu Naszego Ząmkowego Czynsu opłaczali. KomonDziej 230.

4. »opał, paliwo«: Pal/ [...] palenie. v. Opał. Kn 661. Opał, palenie, das Heitzen. BierSłowa 119.