Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: POGOREK

Słowniki:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVI, XVIII), SWil, SW, SJP notują

Formy: lp M. pagórek; D. pagórka; B. uż. nżyw. pagórek; N. pagórkiem; Ms. pagórku; ~ lm M. uż. nosob. pagórki; D. pagorków; B. uż. nosob. pagórki; N. pagórkami; Ms. pagórkach; W. uż. nosob. pagórki

Znaczenia:

»nieznaczne wzniesienie terenu; wzgórze«: Pogorek Collis [colline]. LodDict 2/ 71. Ná polách [łyszczyca] roście wilgotnych [...] Tákże ná pagorkách/ ná mieyscách iezierzystych. SyrZiel 1446. Co czynicie gory y págorki/ czemu się z mieysc wászych nie ruszycie? [...] Filary niebieskie zádrżáły. Ale co ia ná gory wołam y págorki? BirkOboz 18-19. PAGÓRECZEK Págorék / págoréczék/ mogiłá/ goréczká. Kn 660. W Pieczárách [...] owá ulicá nád drugą niżey się spuszcza; co bydź koniecznie ná ćwierć mile dobrey dostánia pod sámym Dnieprem musiáłoby/ idąc w doły/ y wychodząc znowu ná págorki wysokie/ do tego czásu by zábáwiło bárzo więcey niż teraz. KalCuda 69. Pagorek Collis. SłowPolŁac 49. Żegnam was, o pagórki i doliny nizkie, Żegnam was, o dąbrowy dalekie i blizkie! ZimBSiel 133. Naprzod mieysce ktore przekopáć trzebá rowniną (żadnemi gurámi, áni págorkámi znácznemi nieprzegrodzone) leży. FredKon 111-112. Przechodziło Woysko pagorek z ktorego widać było ieszcze Granicę Polską y Miasto. PasPam 54. Owa brzezina na Pagorku była to tak krew lała się z tamtąd Strumieniami. PasPam 97v. Dragoniiey [...] wycięto wiele [...] a tak się to cicho y prędko zStało że Woysko nie daleko za Pagorkiem będące nie wiedziało o tym. PasPam 264-264v. Zdroie z pagorkow y przeyzryste strugi Spadaiąc między wonieiące smugi Po złotym piasku przes dno burstynowe Toczą stromienmi wody Kryształowe. OblJasGór 155. Ná Págorku stojęć;/ págorkowáty, (págorczysty.). ErnHand 515. A gdy wszytkie Pagorki y Niziny wszedzie opadaią tu to ta Aeria az blisko Grabia Ku Krakowu rosciąga się. KomonDziej 4. W Afryce podrożny, długą ufatygowany drogą, chcąc w nocy odpocząć sobie w polu, rozumieiąc, iż iest mogiła lub pagorek, álbo kámień, obnocował się ná Zołwiu. ChmielAteny1755 I 534. Pagorek, ein Hiegel BierSłowa 128.

◼ Przenośnie: ◼ Dobrze náuczał Augustyn S. Pánienki, Págorki sercá twoiego/ rożnym násieniem posieway. OkolNiebo 48. ◼ Ludzie świątobliwi dla wysokich cnot swoich/ názywáni są págorkámi wysokiemi y wiecznemi. StarKaz 310.